مونتاژ و نصب دیگ چدنی

دیگ آب گرم، قلب تپنده موتورخانه!

قلب و دیگ! اصلا تشابه بی ربطی نیست. تجربه چندین ساله تکنسین های سایت نشان داده که عدم نصب اصولی دیگ و مشعل به عنوان مهمترین اجزای موتورخانه ساختمان هزینه های بالایی برای کارفرما به همراه خواهد داشت.

در پروژه های متعددی مشاهده شده که تنها با رعایت نکاتی پیرامون نصب صحیح دیگ، کارآیی سیستم گرمایشی می توانست به میزان قابل ملاحظه ای افزایش یابد!

شکل 1 نمایی از یکی پروژه های گروه تاسیسات 24 ساعته

سيستم هاي گرمايش مركزي به واسطه دارا بودن تجهيزات گرمايشي كه در فضاي موتورخانه نصب می شوند، می توانند فضاهاي مورد نياز را به صورت منطقه اي گرم نموده و دماي آن را كنترل نمايند.

بهره برداری از اين سيستم ها می تواند به صورت دستي و يا هوشمند باشد.

دستگاه مولد آب گرم شامل ديگ آب گرم و مشعل می شود، كه در آن با سوختن يک ماده سوختنی مانند گاز، گازوئيل و ...، گرمای حاصل از عمل احتراق سوخت توسط مشعل به آب داخل ديگ انتقال می یابد و باعث گرم شدن آب عبوری داخل ديگ می شود.

سوخت مشعل دیگ ممکن است از نوع مایع، گاز یا دوگانه سوز باشد. می توان با سرویس و تنظیم مشعل موتورخانه بازدهی مناسبی را برای دستگاه مولد آب گرم متصور شد.

همانطور که می دانید، دیگ های آب گرمی که در موتورخانه مورد استفاده قرار می گیرند، عمدتاً از نوع چدنی یا فولادی هستند. برای مقایسه دیگ چدنی با فولادی کافیست بر روی لینک آن بزنید.

شکل 2 نمایی از یک موتورخانه و دیگ های آن

سیر تا پیاز دیگ چدنی

بیایید قبل از آنکه وارد نکات نصب و مونتاژ دیگ چدنی شویم، در ابتدا با خود ساختار دیگ و شیوه کارکرد آن آشنا شویم.

ديگ های چدنی به روش ريخته گری و به صورت پره ای در ظرفیت های نسبتاً محدودی در كارخانه توليد می شوند و معمولاً در سیستم های گرمایی با آب گرم کننده دمای پایین مورد استفاده قرار می گیرند.

در صورت نیاز به ظرفیت های بیشتر می توان چند دیگ را به صورت موازی به هم ارتباط داد.

اگر مونتاژ دیگ چدنی را از نزدیک دیده باشید، حتماً متوجه شده اید که این نوع دیگ ها از اجزای مختلفی تشکیل شده است، که در تصویر زیر مشخص است:

شکل 3 اجزا و قسمت های مختلف دیگ چدنی آب گرم

نکته:

• طراحی و تولید ديگ های چدنی طوری است که مقاومت خوبی در مقابل حرارت و خوردگی، نشان می دهند.
• همگون بودن جنس بدنه دیگ و مقاومت شيميايی چدن در برابر عوامل خورنده از يک سو، سبب جلوگيری از تشكيل پيل شيميايی یا گالوانيک شده و از سویی ديگر سبب ایجاد مقاومت مناسبی در برابر پوسيدگی می شود.

شکل 4 نمایی از یک موتورخانه به همراه دو دیگ چدنی

• اينرسی گرمايی پره های ديگ، عامل ديگر انتخاب اين نوع ديگ ها هستند. ديگ های چدنی معمولاً برای تحمل فشار تا 5 آتمسفر و در ظرفيت های گرمايی متنوعی ساخته می شوند.
• در بعضی از ديگ های چدنی، سطح داخلی اتاقک احتراق به صورت پره ای است تا با افزایش سطح تماس آن، تبادل گرمای بيشتری صورت گیرد.

 برای اینکه به طور کامل با انواع دیگ موتورخانه از جمله دیگ های چدنی آشنا شوید، پیشنهاد می کنیم کلیپ زیر را از دست ندهید.

در این کلیپ مهندس اسماعیلی انواع دیگ موتورخانه از جمله دیگ چدنی و فولادی را برای ما مقایسه می کند تا بهتر با این نوع دیگ ها آشنا شویم.

مزایا و معایب دیگ چدنی

در مجموع دیگ چدنی هم مشابه سایر تجهیزات موتورخانه، ویژگی های مثبت و محدودیت هایی دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله انواع دیگ های چدنی را مطالعه کنید.

مزایای دیگ چدنی:

• حمل و نقل آسان به خاطر مدولار بودن قطعات یا پره ای بودن
• قابلیت افزایش ظرفیت گرمایی در صورت نیاز به دلیل ماهیت پره ای
• عمر زیاد و مقاومت خوب در برابر عوامل خورنده
• امکان تعویض پره های معیوب و شکسته به جای تعویض کل دیگ (در این باره توصیه می کنیم به لینک تعویض دیگ و پره های موتورخانه مراجعه فرمایید).

شکل 5 دو دیگ به صورت موازی در موتورخانه

محدودیت های دیگ چدنی:

• نیاز به دقت بالا در آب بند کردن پره ها
• پایین بودن فشار کاری

در یکی از پروژه های بازدید و سرویس موتورخانه، کارفرما مشخصات دیگ چدنی خود را از ما جویا شد. اصولاً برای معرفی یک دیگ چدنی، از یک سری مشخصات به خصوصی استفاده می شود.

در نمودار زیر با برخی از مهمترین مشخصات دیگ چدنی موتورخانه آشنا می شوید:

شکل 6 مشخصات دیگ چدنی موتورخانه

دیگ آب گرم چدنی را بر چه اساسی انتخاب کنیم؟ این سوالی است که بسیاری از کارفرمایان ساختمانی و پیمانکاران از کارشناسان فنی تاسیسات 24 ساعته می پرسند.

احتمالاً شما هم هنگام خرید دیگ برای موتورخانه خود با این سوال یا سوالاتی مشابه مواجه شده اید.

در این قسمت، مهمترین عواملی که در انتخاب دیگ چدنی موثر است، ارائه می شود:

شکل 7 عوامل موثر در انتخاب دیگ چدنی آب گرم موتورخانه

رعایت فاصله ها در نصب دیگ چدنی در موتورخانه

بسیار پیش آمده که هزینه بسیاری برای خرید و راه اندازی دیگ شده، اما عدم توجه به رعایت فواصل، عملاً دیگ را بلا استفاده کرده یا امکان سرویس بعدی آن را منتفی می کند.

جهت نصب ديگ در موتورخانه، توصیه می کنیم که از فواصل پيشنهادی تصاوير زیر استفاده شود:

شکل 8 فواصلی که باید در موتورخانه برای نصب دیگ رعایت شود

W1: حداقل 30 سانتی متر

W2: طول مشعل A (حداقل 110 سانتی متر (+10 سانتی متر))

W3: طول ديگ + 100 سانتی متر

W4: نصف طول ديگ + 50 سانتی متر

شکل 9 فواصل پیشنهادی برای نصب دیگ در موتورخانه

توجه:

• همچنین، اين عملكرد در درب ديگ این امکان را فراهم می کند كه بتوان اتاق احتراق را به صورت دوره ای از ضايعات احتراق تميز کرد.

نصب و مونتاژ دیگ چدنی

در این قسمت بر اساس پروژه های اجرا شده، مراحل کلی نصب و مونتاژ دیگ چدنی را به تفکیک بیان می کنیم.

نصب دیگ چدنی شامل اجرای فونداسیون، مونتاژ پره ها، تست آب بندی و دودبندی، اتصال ملحقات و بستن پوشش دیگ می شود.

در شکل زیر جزئیات نصب دیگ بر روی فونداسیون و اتصالات آن نشان داده شده است:

شکل 10 جزئیات نصب دیگ چدنی موتورخانه بر روی فونداسیون

توجه:

• اختصاص اين فضا برای دسترسی راحت به تمامی سطح ديگ، شير فلكه ها، دودكش، نشان دهنده ها و كنترل كننده ها و همچنين به منظور تعميرات، لازم و ضروری است.

در مقاله نحوه نصب یا اصلاح دودکش موتورخانه می توانید با نکات اجرایی دودکش های موتورخانه آشنا شوید.

• پره ها با بوشن های فولادی مخروطی و با استفاده از مواد آب بند نسوز به یکدیگر متصل می شوند و از طریق میلگردهای دو سر دنده و واشر فنری فولادی در محل خود ثابت می شوند.

شکل 12 تکنسین در حال تعمیر و عیب یابی دیگ و مشعل موتورخانه

• نصب جداکننده هوا در نقطه خروجی آب گرم از دیگ، باعث جلوگیری از ورود حباب های هوا به لوله خروجی آب گرم می شود و آنها را طرف منبع انبساط هدایت می کند.
• آکوستات نصب شده در بالای دیگ، دمای آب را در محدوده تنظیم شده نگه می دارد و باعث خاموش و روشن شدن مشعل می شود. در مقاله تنظیم درجه دیگ و پمپ موتورخانه با مکانیزم تنظیم دمای دیگ موتورخانه آشنا می شوید.
• در اجرای لوله کشی موتورخانه ساختمان باید توجه کرد کرد که لوله تخلیه شیر اطمینان باید به اندازه شیر اطمینانی که به طرف کفشور می رود، باشد.
• همچنین توجه شود که انتهای لوله تخلیه که به کفشور می رود، نبایستی رزوه شود.
• در هنگام عملیات نصب، حتما باید بررسی شود که آیا هوای کافی برای احتراق مشعل دیگ پیشبینی شده است یا نه.

خصوصیات فونداسیون دیگ چدنی

• محل نصب ديگ در موتورخانه بايستی علاوه بر تراز بودن، قوی و مستحكم باشد و توصیه می شود که حداقل 10 سانتی متر بالاتر از كف موتورخانه باشد.
• همچنین توصیه می شود که ابعاد فونداسیون باید از هر طرف حداقل 10 سانتی متر بزرگتر از ابعاد خارجی دیگ باشد.
• بتن زير ديگ بايستی مسلح بوده و دارای مقاومت كافی در برابر وزن و ارتعاشات دستگاه باشد.
• ابعاد فونداسيون ديگ متناسب با اندازه و ظرفيت گرمايی مورد نیاز ديگ مطابق شكل در نظر گرفته می شود.
• فونداسیون دیگ از جنس بتن مسلح ساخته می شود تا وزن ديگ و آب محتوی آن را تحمل نمايد.

شکل 13 جزئیات فونداسیون دیگ چدنی موتورخانه

مراحل جمع کردن دیگ چدنی

هر ديگ چدنی که احتمالاً بارها در موتورخانه از نزدیک دیده اید، دارای يک پره جلو (مشعل)، پره عقب (دود) و تعدادی پره مشابه میانی است كه برای کاهش یا افزایش ظرفیت گرمایی دیگ، می توانیم تعداد پره هاي وسطی را کم و زیاد کنیم.

جالب است بدانید اين پره ها طوری ساخته می شوند كه با کنار هم قرار گرفتن شان، فضای خالی برای احتراق سوخت و عبور شعله آتش ایجاد می شود.

در پروژه های نصب و راه اندازی کارشناسان فنی سایت تاسیسات 24 ساعته، قسمت هايی از پره ها كه در معرض تماس با آتش هستند، با آجر نسوز و ملات خاک یا آستر نسوز پوشيده و محافظت می شوند.

همچنین، برای نصب کردن مشعل و خروج دودهای حاصل از احتراق، تعدادی حفره در پره های جلو و عقب ديگ تعبيه شده و سوراخ هايی نیز برای اتصال لوله های رفت و برگشت آب، شير اطمينان، دماسنج، ترموستات و فشارسنج ایجاد می شود.

قبل از مونتاژ پره های دیگ، باید به چند نکته زیر توجه کنیم:

• پره ها سالم باشند.
• داخل پره ها تمیز و عاری از جسم خارجی باشد.
• فونداسیون نصب شده مناسب باشد.
• همه قطعات مورد نیاز فراهم باشد.
• شاسی فلزی بر روی فونداسیون، تراز و محکم باشد.
• ابزار کامل و سالم در دسترس باشد.

جمع کردن و مونتاژ دیگ چدنی شامل مراحل مختلفی هست که در ادامه به آن می پردازیم:

مراحل:

• طول شيار را با چسب مخصوص يا خمير نسوز آغشته می کنند و نخ نسوز را با ضربه چكش لاستيكی روی آن جا می اندازند. برای تهیه چکس لاستیکی لینک خرید چکش لاستیکی از دیجی کالا را لمس کنید.

• بوش را به سرنج آغشته کرده و در محل خودش قرار می دهند و سپس، پره بعدی را در راستای پره اول حركت می دهند تا نزديک هم شوند.

• ضرباتی را با استفاده از چكش لاستيكی به پره وسط وارد می کنند تا نزدیک شدن پره ها به صورت موازی و يكنواخت باشد، توجه کنید که ضربات به صورت ضربدری زده می شود.

• فرايندی که به آن اشاره شد تا نصب پره جلو ادامه می یابد و در گام بعد، با استفاده از دو ديگ جمع كن و اعمال نمودن نيروی مناسب فاصله پره ها را کاهش می دهند تا بوش به صورت كامل جا بيافتد.

• با توجه به اينكه تعداد پره ها معمولا بيشتر از 5 پره است، لازم است که پس از نصب 4 پره اوليه نسبت به جمع كردن مرحله اول با استفاده از ديگ جمع كن اقدام شود.

• فرايند مونتاژ پره ها تا تكميل ديگ ادامه پیدا می کند.
• پس از اینکه از جمع شدن كامل ديگ اطمینان حاصل شد، ميله مهارها را در محل خود قرار داده می شود و پس از قرار دادن مهره های آن، آنها را به صورت یکنواخت سفت می کنند.
• لازم هست که قبل از سفت كردن ميله مهارها، ديگ جمع كن به اندازه نيم دور شل شود.

• در داخل برخی ديگ ها شيلد نسوز یا سپرگرمايي قرار داده می شود. پس از اطمينان از درست قرار گرفتن پره ها در محل خود، ميل مهارها را سفت می كنند و ديگ جمع كن را خارج می كنند.

• پس از اتمام نصب پره ها، فلنج های لوله های ورودی و خروجی و فلنج های كور ديگ نصب می شوند.

• برخی دیگ ها قطعات تکمیل کننده ای دارند که بعد از اتمام نصب پره ها، این قطعات از جمله پايه مشعل گير، مشعل گير، دريچه بازديد، آجر نسوز انتهای ديگ، دودكش لوله آب پخش كن و لوله های ورودی و خروجی ديگ، نصب می شوند.

به این نکات هم باید توجه کنیم:

• در بعضی از ديگ هایی که ابعاد كوچکی دارند، به جای بوش از اورينگ استفاده می شود.
• هنگام جمع كردن ديگ آن را آغشته به چسب می كنند تا آب بندی شود. درصورتی كه بوش ها به درستی در محل خود قرار نگرفته باشند، هنگام جمع كردن مشکل بوجود می آید و آب ديگ نشت می کند.

شکل 14 استفاده از اورینگ به جای بوش

• ديگ هايي كه ظرفيت بالایی دارند، شروع جمع کردن شان حتماً بايد از روي فونداسيون باشد.
• قبل از سفت كردن ميل مهارها، ديگ جمع كن به اندازه نيم دور شل شده و سپس به محكم كردن كامل مهره های ميل مهار اقدام می شود.
• قبل از نصب فلنج ها باید از خمير لوله و واشر مناسب بر روی ديگ استفاده به عمل آید و سپس فلنج ها در محل محکم شوند.

شکل 15 تصویری از یک دیگ چدنی مونتاژ شده

آزمایش دودبندی دیگ چدنی

بعد از آنکه نصب پره ها تمام شد، لازم است که از نظر عدم نشت دود و آب اطمینان حاصل کنیم. برای همین، در این قسمت، آزمایش دودبندی و آب بندی دیگ را شرح می دهیم:

• تمام درزهای بين پره ها قبل از تست نهايی با خمير نسوز كاملا پر می شوند.
• با کمک یک لامپ سيار نسبت به دودبند بودن مدار دود از طریق مشاهده نور داخل اتاقک احتراق اطمینان حاصل می شود.

آزمایش آب بندي دیگ چدنی (تست هیدرواستاتیک)

• قبل از انجام آزمايش نشتی آب، پس از آنکه فلنج های ورودی و خروجی و فلنج کور را مسدود می کنند، شير تخليه را نصب و محل نصب کنترل کننده ها و نشان دهنده ها را مسدود می نمایند.
• با استفاده از آب شهری و از مسير شير تخليه، اقدام به پر کردن ديگ نموده و برای افزايش فشار تا 7 بار (طبق دستورالعمل سازنده) از دستگاه تلمبه فشار آب از مسير شير تخليه اقدام می شود و بدین طریق از عدم نشتی ديگ اطمينان حاصل می شود.
• در صورت وجود نشتی در پره و يا محل بوش نسبت به تعويض پره و يا بوش معيوب اقدام گردد.

شکل 16 تکنسین در حال عیب یابی مشعل و دیگ چدنی موتورخانه

بستن پوشش دیگ چدنی موتورخانه

جمع کردن پره ها و تست های اطمینان را با هم مرور کردیم، اکنون لازم است با طریقه بستن پوشش دیگ نیز آشنا شویم:

پس از تست آب بندي، پوشش هاي ديگ بر روي آن نصب می شوند. روشی که در اینجا برای بستن پوشش دیگ ارائه می شود، با استفاده از مقداری عایق گرمایی و سیم مفتولی برای نصاب و کارشناس فنی قابل انجام است.

• ابتدا يكی از عايق های گرمايي به شیوه ای صحيح که در شکل زیر نشان داده شده است، روی دیگ قرار داده می شود.

• در اين مرحله قطعه دوم عايق گرمايي بر روی ديگ نصب می شود، به طوریكه همپوشانی اين دو عايق بر روی يكديگر در حدود 5 الی 10 ميلیمتر است.

• عايق های گرمايي به صورت نشان داده شده در شكل زیر، با استفاده از سيم مفتول به ديگ بسته می شود.

• طرفين روپوش طوری در كنار ديگ قرار می گیرند كه خم جلو روپوش و خم پشت روپوش از ناحيه U شكل بر روی ميل مهار ديگ قرار می گیرد و با 4 عدد مهره M14 به ميل مهار متصل می شود.

• قبل از نصب روكش بالايي ديگ، با استفاده از متر دو قطر بالايی ديگ اندازه گيری می شود.

• روكش بالايي، بر روی پوشش جانبی قرار داده می شود تا در جای خود استقرار يابد.

• برای محكم کردن روپوش ها بر روی ديگ و خود روپوش ها با هم، بر اساس دستورالعمل سازنده از كليپس و پيچ و مهره مخصوص استفاده می شود.

جمع بندی

در این مطلب دریافتیم که نصب و مونتاژ دیگ چدنی چکونه انجام می شود، خلاصه ای از این اقدام به صورت زیر است:

• دیگ های چدنی مزایای مختلفی دارند، از جمله اینکه به راحتی جابجا می شوند و قابلیت افزایش دمایی دارند.
• برای اینکه بتوانیم دیگ چدنی را نصب کنیم لازم است تا ابتدا دیگ را مونتاژ کنیم.
• پره های دیگ چدنی با کمک بوشن فولادی به یکدیگر متصل می شوند.

برای اینکه بتوانید دیگ چدنی را مونتاژ و نصب کنید لازم است تا حتماً از تخصص کافی برخوردار باشید. اگر در این زمینه تجربه ندارید نگران نباشید.

مجموعه تاسیسات 24 ساعته با سال ها تجربه در راه اندازی و تعمیر تجهیزات موتورخانه می تواند با کمک متخصصین خود این کار را برای شما انجام دهد.

این مجموعه خدمات خود را همراه با ضمانت به مشتریان خود ارائه می دهد تا هیچ نگرانی بابت نتیجه کار نداشته باشند.

علاوه بر این ها تمامی نیروهای فنی در مجموعه تاسیسات 24 ساعته آموزش ها تخصصی تاسیساتی را پشت سر گذاشته اند.

پس می توانید بدون نگرانی همین الان فرم درخواست سرویسکار متخصص را پر کنید و یا با شماره های داخل سایت تماس بگیرید.

تا دیگ چدنی شما در اسرع وقت توسط نیروهای فنی این مجموعه بازدید شده و سپس مورد مونتاژ  نصب قرار بگیرید.

ضمانت جبران خدمات

تمامی خدمات مجموعه ما دارای ضمانت می باشد.

اگر به هر دلیلی مجری کار را به درستی انجام نداد و یا در زمان گارانتی پس از تحویل کار دوباره مشکل ایجاد شد، تاسیسات 24 ساعته متعهد به انجام صحیح توسط همان مجری یا ارسال متخصص دیگر بدون دریافت هزینه اضافه می باشد.

منابع:

برای تنظیم این عنوان، از مطالب آموزشی کتاب "نصب و راه اندازی دستگاه های موتورخانه تاسیسات گرمایی" استفاده شده است.

همچنین از برخی مطالب "مشخصات فنی عمومی تاسیسات مکانیکی ساختمان (جلد ششم) - نقشه های جزئیات - قسمت دوم" از نشریه 6-128 نیز استفاده به عمل آمده است.