طراحی و ساخت تابلو برق

تابلو برق یک جزء اساسی در سیستم سیم کشی برق ساختمان محسوب می شود که وظیفه کنترل عملکرد تجهیزات برقی، محافظت مدارها و فرمان و مدیریت توزیع برق در ساختمان را به عهده دارد.

ظاهر تابلو برق شبیه به یک کابین فلزی است که قطعات و تجهیزات مختلفی همچون فیوزها، کلیدهای قطع و وصل، چراغ های نمایشگر، رله ها، کنتاکتورها، بی متال ها و غیره در آن جای گرفته اند تا به نظارت، کنترل و حفاظت از دستگاه های برق بپردازند.

با توجه به اهمیت نقش تابلو برق در حفظ سلامت و تجهیزات برقی و حتی جان ساکنین ساختمان، بسیار مهم است که طراحی و ساخت این وسیله به درستی صورت بگیرد. با ما همراه باشید تا شما را با انواع تابلو برق و نحوه طراحی و ساخت آن آشنا کنیم.

انواع تابلو برق ساختمان

در یک ساختمان می توان با تابلو برق های متفاوتی مواجه شد که هر کدام به یک منظور طراحی و نصب می شوند:

• تابلو برق اصلی یا MDP

برق شهری پس از ورود به ساختمان ابتدا به داخل تابلو برق اصلی ساختمان وارد شده و از آن قسمت برق تمامی واحدهای ساختمانی و مشاعات را تامین می کند.

بنابراین مهمترین نوع تابلو برق در ساختمان همین مدل اصلی است که خود شامل سه قسمت مجزا به نام های ورودی برق، کنتور و خدمات می باشد.

• تابلو برق مشاعات یا GDB یا GDP

برای میریت، کنترل و نظارت بر برق قسمتی از ساختمان که همه ساکنین مجتمع مسکونی به صورت مشترک از آن استفاده می کنند، تابلو برق مشاعات طراحی و ساخته می شود.

محل هایی همچون راه پله ها، پارکینگ، پشت بام و حیاط به عنوان فضای مشترک در ساختمان شناخته می شود.

معمولاً سیستم های آنتن مرکزی، آیفون، سیستم اعلام حریق، موتورخانه و آسانسور از تابلوی برق مشاعات در ساختمان تغذیه می شوند.

• تابلو توزیع برق برای واحدها

در گذشته تغذیه مدارهای روشنایی و پریزهای هر واحد یا هر طبقه از ساختمان توسط جعبه تقسیم نصب شده در همان واحد یا طبقه صورت می گرفت.

اما از آنجا که توزیع برق به این صورت باعث پراکندگی سیستم و عدم امکان عیب یابی سریع داشت، امروزه از تابلو توزیع برق واحدها استفاده می شود.

به این شکل که کلیه مدارهای روشنایی و پریزهای هر واحد مسکونی توسط تابلو توزیع برق واحدها تغذیه شده و در نتیجه هر مدار به صورت جداگانه خط بندی شده و از هم مجزا هستند.

در این حالت اگر در سیم کشی برق یکی از واحدهای ساختمان هر گونه ایرادی ایجاد شود، می توان بدون قطع کردن برق کل ساختمان، به عیب یابی سیم کشی برق همان واحد پرداخت.

• تابلو برق آسانسور

چنانچه ساختمان مسکونی، تجاری و یا اداری ما به آسانسور نیز مجهز باشد، لازم است تا یک تابلو برق مجزا به عنوان تابلو توزیع برق آسانسور در ساختمان طراحی و ساخته شود.

تابلو توزیع آسانسور به صورت مستقیم به تابلو توزیع اصلی مشاعات وصل شده و این تابلو باید در نقشه سیم کشی برق ساختمان لحاظ شود.

نحوه طراحی و ساخت تابلو برق

حال که با اهمیت تابلو برق در ساختمان آشنا شدید و انواع تابلو برق قابل استفاده در ساختمان را بررسی کردید، نوبت به بررسی نحوه طراحی و ساخت تابلو برق می رسد.

مرحله اول: نقشه کشی و جانمایی تابلو برق

مهمترین اقدام قبل از طراحی و ساخت تابلو برق در هر کدام از مدل هایی که ذکر شد این است که نوع انتظار خود را از تابلو برق تعیین کرده و سپس به بررسی محل نصب تابلو برق بپردازید.

به عنوان مثال باید با سنجش شرایط استاندارد تعیین شود که هدف از بکارگیری تابلو برق چیست و حتی باید نقشه کلی ساختمان نیز بررسی شود.

مرحله دوم: ساخت بدنه تابلو برق

پس از اینکه نقشه تابلو برق و محل نصب آن مشخص شد، به سراغ مرحله دوم یعنی ساخت بدنه اصلی تابلو برق با استفاده از فولاد ضد زنگ می رویم.

توجه داشته باشید این مرحله توسط افراد سازنده تابلو برق انجام می شود و خود شامل مراحل مختلف از جمله جوشکاری، برش کاری، رنگ کاری و مونتاژ بدنه و اسکلت اصلی تابلو برق است.

مرحله سوم: طراحی و ساخت ورودی تابلو برق اصلی

حال که بدنه اصلی تابلو برق آماده شده، می توان به مونتاژ قطعات الکتریکی تابلو برق پرداخت، که اولین تابلو برق ما، تابلو اصلی است.

طراحی قسمت ورودی تابلو برق اصلی شامل یک ورودی فیوز شیشه ای جهت حفاظت چراغ سیگنالی و ورودی فیوز سکسیونری می باشد.

لازم به ذکر است که ساخت و طراحی تابلو برق اصلی به شرکت برق مربوط بوده که بعد از انجام توسط اداره برق پلمپ می شود.

مرحله چهارم: طراحی و ساخت کنتور تابلو برق اصلی

گفتیم که تابلو کنتور اصلی در ورودی ساختمان قرار می گیرد، به نحوی که برق تمامی واحدها و فضاهای مشترک از آن تغذیه می شود.

طراحی تابلو برق اصلی به این صورت است که کابل اصلی اغلب از سمت پایین وارد کلید فیوز در داخل این تابلو شده و سپس با توجه به تعداد واحدهای ساختمانی و وجود تابلوی اشتراکی می توان تعداد کنتورهای این تابلو را محاسبه کرد.

توجه داشته باشید که اگر در اغلب واحدهای ساختمانی کنتور واحدها تک فاز می باشد، مگر اینکه از آسانسور نیز استفاده شده باشد، در این حالت کنتور ما از نوع سه فاز خواهد بود.

محل قرارگیری مدارهای برق رسانی به هر کدام از واحدها در قسمت وسط تابلو کنتور برق بوده و کنتاکتورها به نحوی در تابلو نصب می شوند که خروجی هر کلید فیوز به کنتور وارد شود.

خروجی کنتور به کلید مینیاتوری هر واحد وصل شده و سپس به محافظ جان 30 میلی آمپری همان واحد اتصال پیدا می کند.

در ادامه خروجی RCD30 میلی آمپری به ترمینال های RCT وصل شده و از خروجی ترمینال ها به تابلوی طبقات متصل می شود.

پس از اتصال سیم ها به شینه لازم است تا سیم ها فرم بندی شوند. علاوه بر این برای حفظ ترتیب و زیبایی سیم ها در داخل تابلو برق می توان از داکت و در برخی موارد از بست های کمربندی پلاستیکی هم استفاده کرد.

کلیپ زیر را تماشا کنید تا بدانید طول مناسب سیم ها در تابلو برق چقدر باید باشد.

چند نکته مهم در زمان طراحی و ساخت تابلو کنترل برق اصلی را به خاطر داشته باشید:

• تعداد کنتورها در تابلو اصلی برق ساختمان به این صورت محاسبه می شود که به ازای هر واحد یک کنتور به علاوه کنتور عمومی است. مثلاً در یک ساختمان 3 طبقه به 4 کنتور نیاز داریم.
• در زمان اتصال فاز به کنتورها باید مراقب باشیم که تعادل بار بر روی فازها برقرار باشد.
• در بعضی از تابلو برق ها از رله کنترل فاز استفاده می شود، چرا که بهتر است نام فاز در کنار هر خط ورودی به کنتور با کمک برچسب متصل شود.

رله کنترل فاز یک قطعه ضروری به منظور حفاظت از مدار در برابر اضافه ولتاژ، افت ولتاژ، عدم تقارن و توالی فاز بوده که در ابتدای مدار و بعد از فیوز نصب می شود.

• در صورتی که قصد بکارگیری شینه نول در تابلو برق برای هر واحد را نداریم ، باید از محافظ جان در تابلو مینیاتور استفاده شود.
• چنانچه تابلو از جنس فلزی است، باید به زمین متصل شود. برای این منظور بایستی قسمت رنگی شینه فاقد رنگ باشد و یا رنگ آن را بتراشیم.

در صورتی که می خواهید بدانید چه نوع فیوز برای تابلو برق ساختمان شما مناسب است، به مطلب نحوه انتخاب فیوز مناسب برای ساختمان مراجعه کنید.

همچنین در فیلم زیر همکار ما نحوه انتخاب فیوز مینیاتوری مناسب و طریقه نصب آن در تابلو برق را به شما آموزش می دهد.

مرحله پنجم: طراحی و ساخت تابلو برق مشاعات

تابلو برق مشاعات را در داخل نقشه با علامت GP مشخص می کنند. برای طراحی و ساخت این تابلو برق باید ابتدا برآورد خط انجام شده و سپس بر اساس آن نقشه مدارهای تابلوی مشاع به فرد سازنده تابلو داده شود.

منظور از برآورد خط، شمارش تعداد مدار لازم از جمله مدار روشنایی، پمپ آب، آیفون، آنتن، آسانسور و غیره برای مشاعات ساختمان است، که به طور معمول شامل 13 خط می شود.

پس از اینکه برآورد خط به پایان رسید، فریم تابلو را بر روی دیوار قرار داده و در صورت امکان آن را با گچ محکم می کنیم.

سپس به تعداد خط، از زیر فریم تابلو برق به لوله گذاری اقدام کرده و لوله ها را به اندازه مفید آن ها برش می دهیم.

کار سیم کشی و کابل کشی اصلی و سیم بندی تابلو برق مشاعات پس از مرحله نازک کاری ساختمان انجام می شود.

ورودی تابلو برق مشاعات شامل یک کلید مینیاتوری و هادی سه فاز در اندازه 5×6 میلی متر مربع مناسب بر اساس مصرف تابلو برق است.

سیم کشی تابلو به این صورت انجام می شود که سه سیم مربوط به سه فاز، وارد کلید مینیاتوری سه فاز شده و خروجی کلید مینیاتوری سه فاز، سه قسمت تابلو را به شکل زیر تغذیه می کند:

1. یک خروجی برای تغذیه فیوز شیشه ای 2 آمپری می باشد که در واقع محافظ چراغ های سیگنال است. هر فاز به به یک چراغ سیگنال و سر دیگر لامپ ها به یکدیگر و به نول متصل می شوند.
2. خروجی دوم مخصوص تغذیه آتش نشانی است که به منظور حفاظت از اتصال کوتاه و اضافه بار آن، ابتدا به یک کلید مینیاتوری متصل شده و پس از آن به پمپ وارد می شود.
3. آخرین خروجی مخصوص تغذیه سایر مدارات می باشد که ابتدا وارد یک RCD شده و پس از آن با توجه به رعایت تعادل بار در فازها، دیگر مدارات قسمت مشاع را تغذیه می کند.

مرحله ششم: طراحی و ساخت تابلو توزیع برق واحد

تابلو تقسیم واحد را در نقشه سیم کشی برق ساختمان با علامت DP مشخص می کنند. کابل برق مورد استفاده برای سیم کشی تابلو توزیع برق واحدها یک کابل 3×4 میلی متر مربعی با سطع مقطع 4 میلی متر مربع است.

جنس این سه رشته سیم کابل از نوع دو لایه عایق پلاستیکی پی وی سی می باشد. طریقه طراحی این تابلو به این شکل است که سیم فاز بعد از عبور از فیوز مینیاتوری اصلی، به کلیدهای مینیاتوری هر کدام از خطوط وارد می شود.

در قسمت خروجی تابلو توزیع برق واحدها باید سیم ارت، نول و فاز که در مسیر آن فیوز مینیاتوری قرار داده شده، موجود باشند.

به تعدادی نکته مهم در خصوص طراحی تابلو توزیع برق واحدها توجه کنید:

• نوع خط روشنایی یا پریز باید بر روی تابلو مشخص شده باشد.
• بر اساس مقررات مبحث 13 مقدار مجاز فیوزها بری مدارات روشنایی 10 آمپر و برای پریزها 16 آمپر می باشد.
• در خصوص مصارف خاص همچون کابل کشی کولر گازی، باید سطح مقطع سیم و آمپر فیوز را با توجه به توان آن وسیله محاسبه و انتخاب نمود.
• محل نصب تابلو توزیع برق واحدها در واحدهای آپارتمانی باید نزدیک به ورودی و داکت تاسیسات باشد.
• لازم است بعد از کلید مینیاتوری اصلی تابلو و در قسمت باز، از کلید محافظ جان یا RCD با جریان عامل باقیمانده 30 میلی آمپر استفاده شود.
• تمامی لوله های مرتبط با کابل ورودی تابلو برق واحدها باید از داکت مخصوص تاسیسات برقی ساختمان عبور کنند.
• بهتر است در زمان طراحی و ساخت تابلو توزیع برق واحدها چند خط رزو در نظر گرفته شود.
• تابلو برق توزیع باید به سیم ارت جداگانه مجهز باشد.

مرحله هفتم: طراحی و ساخت تابلو برق آسانسور

در صورتی که ساختمان مورد نظر به آسانسور مجهز است، بایستی یک تابلو برق جداگانه برای آسانسور در نظر گرفته شده و در داخل نقشه ها رسم شود.

تابلو توزیع آسانسور به صورت مستقیم به تابلو توزیع اصلی مشاعات وصل می شود و مصارف الکتریکی چاهک آسانسور از طریق تابلو اصلی آسانسور است.

ورودی تابلو آسانسور یک کلید مینیاتوری و کابل سه فاز بوده که خروجی های زیر را به همراه دارد:

1. برای تامین روشنایی موتورخانه: یک کلید مینیاتوری تک فاز 10 آمپری با سه رشته سیم با سطح مقطع 1.5 میلی متر مربع
2. برای تامین روشنایی چاه آسانسور: یک کلید مینیاتوری تک فاز 10 آمپری با سه رشته سیم با سطح مقطع 1.5 میلی متر مربع
3. برای تامین برق پریزهای موتورخانه و چاهک: کلید مینیاتوری تک فاز 16 آمپری با سه رشته سیم با سطح مقطع 2.5 میلی متر مربع
4. برای تغذیه تابلو کنترل آسانسور: کلید مینیاتوری سه فاز 20 یا 25 آمپری با پنج رشته سیم با سطح مقطع 6 میلی متر مربع

مرحله هشتم: تست نهایی تابلو

پس از اینکه تمامی تابلو برق های مورد نیاز برای ساختمان طراحی، ساخته و قطعات الکترونیکی مورد نیاز بر روی آن ها مونتاژ شدند، لازم است تا تابلو مورد تست قرار بگیرد تا از صحت عملکرد اجزا مطمئن شویم.

فیلم نحوه سیم کشی و نصب تابلو برق

در فیلم زیر تکنسین برق تاسیسات 24 ساعته نحوه سیم کشی و نصب تابلو برق را از صفر تا صد به شما آموزش می دهد.

اصول پایه ای برای طراحی و ساخت تابلو برق

در نظر گرفتن اصول پایه ای طراحی و ساخت تابلو برق در ساختمان به شما کمک می کند تا پایان کار همان چیزی را به عنوان تابلو برق دریافت کنید که از ابتدا منتظرش بودید.

اما اگر بدون در نظر این اصول به طراحی و ساخت تابلو برق اقدام کنید، به طور حتم خروجی کار از خواسته و حتی نیاز ساختمان شما بسیار متفاوت خواهد شد.

برای این منظور توصیه می کنیم ابتدای کار بدانید که چه نوع تابلو برقی نیاز دارید و خواسته های خود را بر روی کاغذ پیاده کرده و سپس آن را طراحی کنید.

برای آشنایی بیشتر با روند بررسی اصول طراحی و ساخت تابلو برق، موارد زیر را برای شما بازگو کرده ایم:

• کار خود را با طراحی فیزیکی تابلو برق بر روی کاغد شروع کنید.

طراحی مناسب تابلو برق زمانی خود را نشان می دهد که جزئیات تجهیزات مورد نیاز برای نصب بر روی تابلو برق به صورت قابل لمس و دقیق باشند.

برای این منظور پیشنهاد می کنیم ابتدا ورودی و خروجی جریان مورد نیاز تابلو برق را بر اساس مبحث 13 مقررات ملی ساختمان تعیین کرده و سپس مقدار گرمای تولید شده توسط تجهیزات الکتریکی را هم محاسبه کنید.

در نهایت باید طرح تابلو برق خود را بر روی کاغذ پیاده کنید. تنها از این طریق است که ایرادات احتمالی طرح شما مشخص شده و می توانید بهترین خروجی را از کار دریافت کنید.

• مدارهای الکتریکی در تابلو برق را آنالیز کنید.

برای طراحی تابلو برق لازم است تا هر مدار الکتریکی را از لحاظ سطح مقطع کابل مورد نیاز و درجه محافظت آن مورد بررسی قرار دهید.

زمانی که سایز کابل در سیم کشی و کابل کشی تابلو برق دقیق باشد، می توانید مطمئن باشید که هر مدار می تواند جریان خروجی مورد نیاز ما را تامین کند.

همچنین زمانی که بدانیم از چه درجه حفاظتی باید در هر مدار تابلو برق استفاده کنیم، احتمال گرم شدن بیش از حد مدار و آتش سوزی تا حد زیادی کاهش پیدا می کند.

بنابراین توصیه می کنیم سایز کابل را بر اساس جریان عبوری و محافظت مدار را بر اساس سایز کابل انتخاب کنید.

سپس بهترین نوع تجهیزات الکتریکی را بر اساس نوع عملکرد و سایز مناسب را بر اساس میزان ولتاژ و جریان گزینش کنید.

• از بهترین نوع تجهیزات کنترلی در طراحی و ساخت تابلو برق ساختمان استفاده کنید.

کار طراحی تابلو برق را ابتدا با تجهیزات کنترلی ساده همانند رله ها، تایمرها و... شروع کنید.

اگر دیدید این تجهیزات نمی توانند نیاز تابلو را رفع کنند، به سراغ تجهیزات قوی تر از قبیل رله های هوشمند قابل برنامه ریزی یا کنترل کننده های قابل برنامه ریزی بروید.

برای این منظور لازم است تا از برنامه های نرم افزاری کامپیوتری و تخصص یک برقکار خبره کمک بگیرید.

چگونه تابلو برق ساختمان خود را با بهترین کیفیت و کارایی طراحی کرده و بسازید؟

امروزه برق به عنوان عضوی جدا نشدنی از زندگی، کار و صنعت شناخته می شود و به همان میزان لازم است تا از تجهیزات جانبی برای کنترل، مدیریت و حفاظت از این انرژی مفید در ساختمان استفاده شود.

تابلو برق همان وسیله است که می تواند این مسئولیت بزرگ را به انجام برساند و خاطر شما را بابت سلامت تجهیزات الکتریکی ساختمان و ممانعت از آتش سوزی حاصل از نشتی و اتصالی برق جمع کند.

اما همانطور که در داخل متن هم بارها به صورت مستقیم و غیر مستقیم اشاره کردیم، جوانب متعددی از تعداد فیوزهای مینیاتوری، سایز کابل، نوع تجهیزات کنترلی، کلیدهای محافظت جان و... وجود دارند که تنها باید توسط یک متخصص بررسی و انتخاب شوند.

اما دسترسی به فرد برقکار متخصص که تجربه طراحی و ساخت تابلو برق را نیز داشته باشد، گاهاً بسیار دشوار است و چه بسا نتوان به نتیجه کار دلخوش بود.

با این وجود ما به شما این اطمینان را می دهیم که در صورت سپردن طراحی و ساخت تابلو برق ساختمان خود به متخصصن برقکار ما در مجموعه تاسیسات 24 ساعته دیگر نباید نگران کیفیت و کارایی تابلو برق خود باشید.

چرا که تمامی نیروهای فنی ما از بین بهترین ها انتخاب می شوند و هر کدام دارای سابقه کاری طولانی مدت در حوزه تخصصی خود هستند.

از طرفی شما می توانید طراحی و ساخت تابلو برق خود را با ضمانت به مجموعه ما سفارش دهید، چون ما خود را موظف می دانیم که رضایت 100 درصدی شما را از کیفیت خدمات خود جلب کنیم.

پس اگر می خواهید برای ساختمان مسکونی و حتی تجاری خود تابلو برق نصب و طراحی کنید، بدون معطلی فرم درخواست سرویسکار متخصص را پر کرده و یا با شماره های داخل سایت تماس بگیرید.

منابع فارسی: منبع 1، منبع 2

منبع انگلیسی

ضمانت جبران خدمات

تمامی خدمات مجموعه ما دارای ضمانت می باشد.

اگر به هر دلیلی مجری کار را به درستی انجام نداد و یا در زمان گارانتی پس از تحویل کار دوباره مشکل ایجاد شد، تاسیسات 24 ساعته متعهد به انجام صحیح توسط همان مجری یا ارسال متخصص دیگر بدون دریافت هزینه اضافه می باشد.