منبع انبساط باز چیست

اگر برای شما هم این سوال مطرح شده که منبع انبساط باز چیست؟ تا انتها با ما همراه باشید.

منبع انبساط موتورخانه

بر اثر افزایش دما در موتورخانه ها و سیستم هاي گرمایي با آب، حجم آب افزایش می یابد.

این حجم افزایش یافته بایستی به فضایی هدایت شود تا هنگام خاموش و سرد شدن سیستم و کاهش حجم آن، بتواند مجددا به درون سیستم بازگردد.

به این فضا، مخزن یا منبع انبساط (Expansion tank) گفته مي شود.

انواع مخزن انبساط

مخازن انبساط به دو دسته کلی تقسیم می شوند:

• منبع انبساط باز
• منبع انبساط بسته

شکل 1 نمونه ای از مخزن یک منبع انبساط باز

نحوه کار منبع انبساط باز

منبع انبساط باز (Tank Expansion Open) در حقیقت يك مخزن باز است، كه كاركردش تنظيم فشار آب و جلوگيري از افزايش يا كاهش فشار سيستم است.

در ادامه منبع انبساط باز را به عنوان یکی از اجزای موتورخانه ساختمان با جزئیات بیشتری بررسی می کنیم.

هنگام راه اندازي موتورخانه و سيستم هاي گرم كننده مانند شوفاژ، به دليل بالارفتن درجه حرارت، آب داخل سيستم منبسط شده و حجم آن افزایش می یابد.

تخلیه اين ازدياد حجم در مخزن انبساط صورت می گیرد و بدین طریق از بالا رفتن فشار در سيستم جلوگيري مي كند.

همچنين در هنگام سرد شدن آب در سيستم گرمایشی، حجم آب با انقباض همراه می شود.

منبع انبساط با مکانیزم خود، ضمن جبران این كاهش حجم، از بوجود آمدن فشار منفي در سيستم جلوگيري به عمل می آورد.

اين منبع در ارتباط با هواي آزاد است که در نتيجه آن، فشار آب درون منبع صفر خواهد بود (فشار داخل آن همیشه برابر فشار جو محل است).

نصب منبع انبساط باز، در خط مكش پمپ موتورخانه و حداقل 2 تا 3 متری بالای مرتفع ترین مصرف كننده حرارتي ساختمان انجام مي شود.

منبع انبساط باز از طریق مسير لوله ارتباطي با ديگ و همچنین توسط شناور موجود در آن، میزان آب موجود در چرخه را كنترل مي كند.

به این صورت كه در هنگام بروز هرگونه نشتي در چرخه تاسيسات مکانیکی، حجم يا همان ارتفاع سطح آزاد آب موجود در منبع انبساط کاهش پیدا می کند.

در این هنگام منبع انبساط باز با اضافه کردن آب شهري به میزان آب خروجي از چرخه، مقدار آب چرخه را ثابت نگه مي دارد.

در صورت تمایل به آشنایی با نحوه جایگزینی منبع انبساط بسته به جای منبع انبساط باز کافیست روی لینک مقاله مورد نظر بزنید.

شکل 2 نمونه ای از یک منبع انبساط باز سیستم گرمایشی که در پشت بام نصب می شود.

انواع مخزن انبساط باز

مخزن انبساط باز معمولاً از جنس ورق گالوانیزه، آلومینیوم و یا فایبرگلاس و پلی اتیلن است، که به صورت مکعب و یا استوانه ساخته می شود.

در هر صورت در بازار ايران، سه نوع منبع انبساط باز بدون عايق يافت مي شود، كه عبارتند از:

• منبع انبساط باز آهني (گالوانيزه به شكل مكعب مستطيل) ... با گنجایش 100 تا 3000 لیتری
• منبع انبساط باز آلومينيومي (به شكل استوانه اي) ... تاگنجایش 200 لیتری
• منبع انبساط باز فايبرگلاسی (به شكل استوانه اي)

منبع انبساط آهني نسل اول منابع انبساط باز محسوب می شوند، كه استفاده از آنها بسيار قبل تر از انواع آلومينيومي و فايبرگلاسی رواج داشته است.

مخازن انبساط آلومینیومی به دلیل نداشتن اشکال خوردگی و زنگ زدگی، نسبت به نوع گالوانیزه آنها برتری دارد.

در مخازن انبساط گالوانیزه عمل زنگ زدگی و خوردگی از موضع جوش ها شروع شده و بعد از چند سال باعث پوسیدگی تمامی سطوح مخزن و از بین رفتن آن می شود.

ما علت سرریز منبع انبساط و علت سرد بودن آب منبع انبساط را در مقالات جداگانه بررسی کرده ایم، برای دسترسی به آن ها کافیست، بر روی لینک مطلب مورد نظر خود بزنید.

شکل 3 نمونه ای از یک منبع انبساط باز استوانه ای که در پشت بام نصب شده است.

ساختمان و نحوه نصب منبع انبساط باز

درون هر منبع انبساط باز، یک شیر شناور، برای تامین کسری آب و تغذیه سیستم نصب می شود. با استفاده از این شیر شناور، سطح آب مخزن در یک حد معین ثابت نگه داشته می شود.

شکل 4 ساختار شماتیکی یک منبع انبساط باز

مسئله مهمی که در زمان نصب و لوله کشی منبع انبساط باز متاسفانه در عمل به ندرت به آن توجه نمی شود، تامین فضای لازم برای انبساط آب است.

زیرا همیشه نصب شناور توسط افراد غیرمتخصص به نحوی صورت می گیرد، که تقریباً تمامی حجم مخزن با آب پر می شود.

توجه شود که برای جلوگیری از زنگ زدن، گوی شناور باید از جنس مس باشد.

بدلیل ارتباط مستقيم منبع انبساط باز با ديگ، دماي آب موجود در آن هنگام كاركرد پايا، حدوداً با دمای آب خروجي از ديگ برابر است.

با توجه به نصب منبع انبساط در هوای آزاد، انتقال حرارت بالايي با هواي سرد محيط دارد.

اتلاف حرارت از منابع انبساط باز در سه قسمت اتفاق مي افتد:

• انتقال حرارت از ديواره هاي منبع انبساط باز پر آب
• انتقال حرارت از سطح آب از طريق درب مخزن و آن بخشی از ديواره منبع كه خالي از آب است.
• انتقال حرارت از كف منبع انبساط باز

منابع انبساط باز روي پشت بام و در معرض جريان باد قرار می گیرند. بر همین اساس، مكانيزم انتقال گرما از پوسته به صورت اجباري است.

در صورت عدم عایقکاری درست این مخزن، مقدار اين اتلاف بين 20 تا 25 درصد است.

به بیانی دیگر، نزديك به يك چهارم انرژي توليد شده در مشعل موتورخانه تنها در اين نقطه از سيستم و در مخزن انبساط اتلاف می شود.

شکل 5 عایقکاری منبع انبساط باز، باعث افزایش کارایی سیستم گرمایشی می شود

بر اساس تجربه، ميزان اتلاف حرارت از يك منبع 200 ليتري بدون عايق در سال حدود 4.500.000 کيلوكالري است، كه اين مقدار اتلاف معادل مصرف 500 مترمكعب گاز است.

بنابراین عايقكاري مناسب منبع انبساط باز مي تواند باعث کاهش قابل توجه اتلاف انرژي شده و صرفه جويي چشم گيري در هزينه هاي تامين انرژي بدنبال داشته باشد.

كم هزينه ترين و ساده ترين راهكار حل اين مشكل، عايق كاري منبع انبساط موجود سیستم گرمایشی است.

به این صورت كه بدون نياز به هيچ تغييري در سيستم موجود، تنها با عايق کاری منبع صرفه جویی را به همراه داشت.

برای آشنایی بیشتر با نکات عایق بندی به مقاله عایق کاری حرارتی لوله های موتورخانه مراجعه فرمایید.

نصب، راه اندازی و سرویس منبع انبساط باز سیستم گرمایشی خود را به متخصصین ما در مجموعه تاسیسات 24 ساعته بسپارید.

کافیست با شماره مندرج در سایت تماس بگیرید یا فرم درخواست سرویسکار را پر کنید. تا همکاران واحد فنی با حضور در محل، مجموعه خدمات مورد نیاز تجهیزات موتورخانه شما را انجام دهند.