چرا نباید از زانویی در سیستم گرمایش از کف استفاده کرد؟

یکی از مهمترین اصولی که در قوانین ملی ساختمان درج شده در خصوص عدم استفاده از اتصالات و زانویی در سیستم گرمایش از کف است. بر اساس این قانون مجاز هستیم طراحی انشعابات را فقط با لوله PEX پنج لایه یا سه لایه انجام داده و به هیچ عنوان نباید از اتصال یا زانویی در سیستم لوله کشی گرمایش از کف استفاده کنیم.

این در حالی است که متاسفانه برخی از مجریان تاسیساتی و کارفرمایان به این نکته مهم و تاییدیه مهندسی دقت نکرده و در نهایت کلی خسارت به سیستم گرمایش از کف ساختمان وارد می کنند. اگر می خواهید با دلیل این محدودیت آشنا شوید، پیشنهاد می کنیم تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

علت غیرمجاز بودن استفاده از اتصال در گرمایش از کف از نظر سازمان نظام مهندسی

قبل از اینکه چرایی غیرمجاز بودن بکارگیری زانویی و لوله پلاستیکی را در سیستم گرمایش از کف بررسی کردیم، به سراغ قوانین درج شده در سازمان نظام مهندسی می رویم تا بر اساس مستندات آن علت ممنوع بودن استفاده از اتصال در گرمایش از کف را مورد بازبینی قرار دهیم:

1. طبق قوانین ملی ساختمان که تاییدیه نظام مهندسی طبق آن مرجع می باشد، به هیچ عنوان نباید از اتصال فلزی در کف ساختمان استفاده کرد. حتی در لوله کشی آب پنج لایه نیز مجاز به استفاده از اتصال در کف واحد نیستیم.
2. از آنجا که سیستم گرمایش از کف مدام در معرض گرما قرار دارد، تمامی مدارها باید به صورت یکپارچه و بدون هیچ گونه اتصالی در ساختمان اجرا شوند.
3. در زمان اجرای سیستم گرمایش از کف هر کدام از مدارها یا لوپ ها باید در یک حد مجاز، بین 90 تا 100 متر باشند.
4. هر کدام از مدارهای گرمایش باید به صورت یک تکه در ساختمان اجرا شوند. یعنی خط رفت سیستم گرمایش از کف از کلکتور رفت آغاز شده و بعد از اینکه لوله طبق نقشه در کف واحد خوابنده شد، باید به صورت یک تکه به زیر کلکتور برگشت رسیده و به شیر کلکتور برگشت متصل شود.

بر اساس این قوانین می توان اینطور نتیجه گرفت که اولاً نباید لوله های تکه شده در لوله کشی سیستم گرمایش از کف بکار برد و دوماً در طول این مسیر مجاز به استفاده از هیچ نوع اتصالی نیستیم.

معایب استفاده از زانویی و لوله پلاستیکی در سیستم گرمایش از کف

گرمایش از کف به دلیل توزیع مناسب حرارت در ساختمان یک سیستم ایده آل است، از طرفی مزایای متعدد آن همچون عدم اشغال فضای داخلی ساختمان، عدم نیاز به نصب تجهیزات گرمایشی همچون رادیاتور، فن کویل، بخاری و...، سیاه نکردن رنگ سقف و دیوار و راندمان گرمایشی بی نظیر آن باعث شده اکثر افراد ساکن در مناطق سردسیر کشور به استفاده از این سیستم در ساختمان خود تمایل داشته باشند.

اما توجه داشته باشید که بهره مندی از مزیت های سیستم گرمایش از کف تنها زمانی امکان پذیر است که تمام اصول و قواعد آن در زمان انتخاب تجهیزات و همچنین روش اجرایی آن به درستی رعایت شده باشند.

در ادامه به شما می گویم که به دلیل چه معایبی استفاده از لوله ای به غیر از PEX و همچنین نصب اتصال زانویی در سیستم گرمایش از کف مورد تایید سازمان نظام مهندسی نیست و انجام این کار چه خسارت هایی می تواند به بنا وارد کند:

1. بعد از اجرای سیستم گرمایش از کف در ساختمان سطح بالایی سیستم حداقل به اندازه 5 سانتی متر پوشانده شده و توسط مصالح مختلف از قبیل سرامیک، پارکت، سنگ، کاشی و غیره مدفون می شود. بنابراین دسترسی به لوله ها بعد از اجرا تقریباً غیرممکن است و نیاز به کلی تخریب دارد.
2. سیستم گرمایش از کف دائماً در معرض فشار و دما قرار دارد، این مقدار فشار و دمای بالا می تواند به مرور زمان باعث سست شدن اتصال بکار رفته در کف بنا شده و نشتی ایجاد کند.
3. اگر این مقدار نشتی برطرف نشود، در گذر زمان مقدار نشتی آن قدر زیاد می شود که به کف ساختمان نفوذ پیدا کرده و خسارت های سنگینی به سازه وارد می کند.
4. پیدا کردن محل دقیق نشتی در سیستم گرمایش از کف عملاً غیر ممکن است، چرا که کل کف واحد ساختمانی توسط لوله پوشیده شده، به حدی که در هر یک متر مربع به اندازه 4 متر لوله خوابیده شده است. به عنوان مثال در یک واحد 50 متری گرمایش از کف به اندازه 200 متر لوله بکار رفته است. بنابراین پیدا کردن محل نشتی از بین این متراژ لوله مدفون شده در زیر باری از مصالح اصلاً شدنی نیست.
5. اگر از لوله پلاستیکی همچون لوله آذین به جای لوله PEX در سیستم گرمایش از کف استفاده کنیم، مجبوریم لوله آذین را توسط اتصال اجرا کنیم. در این حالت نه تنها لوله آذین به دلیل مقاومت پایین در برابر گرما دچار انقباض و انبساط می شود و نشتی به بار می آورد، بلکه امکان سست شدن اتصالات لوله نیز به دلیل انقباض و انبساط دمایی وجود دارد.
6. استفاده از زانویی بدترین اقدامی است که می توان در زمان طراحی و اجرای سیستم گرمایش از کف انجام داد. چرا که وجود زانویی در سیستم باعث ایجاد افت فشار می شود و این افت فشار ایجاد شده به پمپ سیرکولاتور موتورخانه یا پمپ پکیج فشار مضاعف وارد می کند. به نحوی که ما عملاً هیچ نوع گردش آبی در سیستم نخواهیم داشت.

بنابراین اگر بخواهیم به صورت خلاصه معایب استفاده از اتصال و همچنین بکارگیری لوله پلاستیکی به جای لوله PEX در سیستم گرمایش از کف را بررسی کنیم، به چند دلیل اصلی می رسیم:

• بروز نشتی در سیستم لوله کشی گرمایش از کف به دلیل فشار و دمای بالا سیستم
• مدفون شدن لوله ها در زیر حجم زیادی از مصالح و در نتیجه نیاز به کنده کاری و تخریب بنا برای رفع نشتی لوله
• دشواری یافتن محل دقیق نشتی به دلیل متراژ زیاد لوله استفاده شده در سیستم
• وارد شدن فشار مضاعف به پمپ سیرکولاتور به خاطر افت فشار در مدار
• متوقف شدن گردش آب گرم در مدار و در نتیجه سرد بودن سیستم گرمایش از کف

برای کسب اطلاعات دقیق در خصوص روش اجرایی سیستم گرمایش از کف از شما دعوت می کنیم به مقاله صفر تا صد اجرای سیستم گرمایش از کف و لوله کشی آن مراجعه کنید.

تجهیزات مجاز قابل استفاده در سیستم گرمایش از کف

بد نیست بعد از اینکه دلایل غیرمجاز بودن استفاده از لوله پلاستیکی و زانویی در گرمایش از کف را برای شما بررسی کردیم، لیست تجهیزات استاندارد و قابل استفاده در این سیستم را به شما معرفی کنیم تا بدانید بهتر است از چه لوازم و ادواتی در زمان طراحی و اجرای سیستم گرمایش از کف ساختمان خود استفاده کنید:

• لوله پنج لایه

یکی از شروط مهم در زمان اجرای سیستم گرمایش از کف این است که لوله باید انعطاف پذیری بالایی داشته باشد تا بتوان بدون هیچ نوع اتصالی در سیستم گرمایش کف نصب شود.

علاوه بر این ها لوله های چند لایه افت فشار کم در لوله را کم کرده و تحمل زیادی در برابر دمای بالا و انبساط طولی و عرضی دارد. لوله های PEX ضریب هدایت حرارتی ایده آلی هستند که سال های طولانی عمر می کنند.

• کلکتور

گردش آب گرم در مدار گرمایش از کف به عهده کلکتور رفت و برگشت است. با استفاده از این وسیله آب گرم از کلکتور رفت حرکت کرده و در بین لوله های خوابیده شده در کف ساختمان حرکت می کند. در این بین از دمای آب کاسته شده و توسط کلکتور برگشت دوباره به مبدل حرارتی برمی گردد تا گرم شود.

• شیر هواگیری اتوماتیک

بسته بودن سیستم گرمایش از کف باعث نیاز این سیستم به هواگیری می شود، به همین دلیل یکی از تجهیزات مهم در این سیستم شیر هواگیری اتوماتیک است که بر روی هر دو کلکتور رفت و برگشت بسته می شود.

• فلومتر

مقدار دبی جریان آب داخل مدارهای گرمایش از کف توسط فلومتر تنظیم و سنجیده می شود. فلومترها بر روی کلکتورهای گرمایش از کف بسته می شوند تا دبی جریان را بین 1 تا 5 لیتر در دقیقه تنظیم کنند.

• شیر برقی

قطع و وصل جریان آب داخل مدارها به عهده شیر برقی است که فرمان خود را از ترموستات اتاقی دریافت می کند و بر روی شیر سوزنی کلکتور برگشت نصب می شود. شیرهای برقی این قابلیت را دارند تا به دو صورت دستی و اتوماتیک تنظیم شوند.

• شیر شارژ تخلیه

گاهی نیاز است تا به دلایلی همچون هواگیری و تعمیرات سیستم گرمایش از کف از آب تخلیه شود، به همین دلیل شیر شارژ تخلیه در دو طرف انتهای کلکتور رفت و برگشت نصب می شود.

• ترموستات

گزارش دمای محیط به سیستم گرمایش از کف و کنترل دمای محیط از طریق ترموستات انجام می شود. این وسیله می تواند با فرمان خود جریان آب گرم در داخل سیستم گرمایش از کف را قطع و وصل کند.

• عایق کناره

به منظور پیشگیری از هدر رفت حرارت لوله های گرم سیستم گرمایش از کف به اطراف و به خصوص کنار دیوارها از عایق حرارتی کناره استفاده می شود. این عایق اغلب از جنس پلی اتیلن EPE یا PEX است که تا ارتفاع 15 سانتی متر جداره دیوارها و درز انبساط را می پوشاند.

• عایق کف ساختمان

لوله های گرمایش از کف بر روی زمین قرار می گیرند، بنابراین احتمال نفوذ حرارت لوله ها به کف وجود دارد. به همین دلیل از عایق کف ساختمان در زیر لوله ها استفاده می شود. ضخامت این عایق 3 سانتی متر بوده و اغلب از جنس پلاستوفوم یا یونولیت پلی استایرن است.

• بست لوله

برای اینکه لوله های PEX از محل قرارگیری خود بر روی عایق حرکت نکنند لازم است تا توسط بست به عایق وصل شوند. بست ریلی و بست خاردار 2 نوع رایج بست لوله در سیستم گرمایش از کف هستند.

تجهیزات مورد استفاده در سیستم گرمایش از کف بیشتر از مواردی بود که برای شما عنوان کردیم که از آن میان می توان از شیر سه راهه، شیر بای پس، پمپ سیرکولاتور، ترمینال گرمایش از کف، شیر زانویی و سه راهی انتهایی کلکتور یاد کرد.

شما می توانید مراحل اجرای گرمایش از کف را در فیلم کوتاه زیر تماشا کنید تا با روند اجرای اصولی این سیستم آشنا شوید.

جمع بندی

ما در این مطلب در خصوص علت غیرمجاز بودن استفاده از اتصال و لوله پلاستیکی یا تک لایه برای شما صحبت کردیم. همانطور که گفتیم اجرای اصولی سیستم گرمایش از کف وابسته به این است که قواعد آن به درستی انجام شود.

اما متاسفانه بعد از تماس یکی از مشتریان با مجموعه تاسیسات 24 ساعته متوجه شدیم که مجری غیرمتخصص قبلی از لوله آذین و تقریباً بین 200 الی 300 اتصال زانویی در سیستم لوله کشی گرمایش از کف این مشتری استفاده کرده است. بازدید متخصصین ما از این پروژه ما را به این فکر رساند که برای اطلاع هر چه بهتر شما از غیرمجاز بودن استفاده از این جنس لوله و اتصالات در گرمایش از کف این مقاله را آماده کنیم.

تکنسین های ما در این مجموعه سال های طولانی تجربه کار عملی در طراحی و اجرای صفر تا صد گرمایش از کف دارند و می توانند این خدمت را همراه با گارانتی تضمین کیفیت برای شما به انجام برسانند.

بنابراین اگر شما هم در مرحله بازسازی و ساخت ساختمان خود هستید و برای اجرای سیستم گرمایش از کف ساختمان خود به یک متخصص نیاز دارید، همین الان فرم درخواست سرویسکار متخصص را پر کرده یا با شماره های داخل سایت تماس بگیرید.

خلاصه ای از آنچه در این مطلب گفتیم

• بر اساس قوانین نظام مهندسی کشور تمام مدارهای لوله کشی در سیستم گرمایش از کف باید به صورت یکپارچه اجرا شوند.
• استفاده از هر گونه اتصال در سیستم گرمایش از کف باعث ایجاد افت فشار در سیستم و خراب شدن زودهنگام پمپ سیرکولاتور گرمایش از کف می شود.
• اصلی ترین دلیل ممنوع بودن استفاده از زانویی و لوله تک لایه در سیستم گرمایش از کف این است که لوله و اتصالات بر اثر دما و فشار بالا دچار نشتی می شوند و رفع نشتی از آن ها غیر ممکن است.
• بهترین لوله جهت استفاده در سیستم گرمایش از کف لوله PEX است که به دلیل انعطاف پذیری بالا نیازی به اتصالات ندارد و به صورت یک تکه به کلکتور وصل می شود.

منبع