آشنایی با خطرات شغل برقکاری برای تمام افرادی که قصد ورود به این حرفه را دارند و یا در حال فعالیت در این شغل هستند، بسیار ضروری است.
بررسی خطرات این شغل حتی می تواند تا حد زیادی از آسیب ها و خسارت های احتمالی وارده به مجری برق کار و سایر افراد مشغول در محیط کار برقکاری پیشگیری کند.
به همین دلیل ما بر خود لازم دانستیم تا به منظور آگاهی هر چه بیشتر مجریان برقکاران و یا افراد علاقه مند به این حرفه به طور شفاف در خصوص خطرات این حرفه صحبت کرده و از راه های پیشگیری از این حوادث صحبت کنیم.
آیا شغل برقکاری خطرناک است؟
شغل برقکاری همچون سایر کسب و کارهای دیگر از قبیل شغل لوله کشی دارای دسته بندی وسیعی از شرایط کاری است.
مثلاً ممکن است شرایط کاری شما به عنوان برقکار در یکی از محیط های منازل مسکونی، ساختمان های ادارای، کارخانه ها، معادن، جنگل داری، کشتی رانی و غیره باشد.
در شغل برقکاری این احتمال وجود دارد که برای اتصال کابل های هوایی برق در ارتفاع چند صد متری از زمین مشغول به کار شوید، در حالی که تنها یک طناب نجات مانع از سقوط شما می شود.
و یا ممکن است چند صد متر در زیر زمین مشغول به کار برقکاری باشد، جایی که احتمال خفگی شما در اثر کمبود اکسیژن وجود دارد و تنها می توانید با کپسول اکسیژن نفس بکشید.
بنابراین شغل برقکاری با توجه به شرایط و محیط کاری خود می تواند بسیار خطرناک باشد و کوچکترین خطا به قیمت از دست دادن جان مجری برقکاری تمام شود.
اما حقیقت این است که هر کسی در هر حرفه ای با خطرات زیادی مواجه است، حتی افرادی که کار نمی کنند هم می توانند مورد تهدید خطرات مختلف قرار بگیرند.
یکی از خطرناک ترین چیزها در کل دنیا پله ها، نردبان ها و آسانسورها هستند که می توانند منجر به سقوط فرد و آسیب های پس از آن شوند.
در شغل برقکاری هم خطراک متنوعی می توانند سلامتی مجری را به مخاطره بیاندازند، که یکی از مهمترین آن ها خطر برق گرفتگی است.
به همین دلیل است که همیشه توصیه می شود پیش از اقدام به سیم کشی برق ساختمان، تعمیر سیم ها و هر اقدام دیگری که با برق در ارتباط است، باید برق را از منبع قطع کرده و علاوه بر این با فازمتر از عدم وجود برق در سیم ها مطمئن شویم.
در حقیقت مهمترین عواملی که می توانند مانع از ورود آسیب برق گرفتگی به مجری برقکار شوند، آگاهی، مهارت، تجربه و در اختیار داشتن تجهیزات ایمنی در زمان کار هستند.
اگر مقاله معرفی شغل برقکار ساختمان ما را مطالعه کرده باشید، در آن مطلب به لزوم گذراندن دوره های آموزشی در رشته برق و الکترونیک پیش از ورود به این شغل اشاره کردیم.
همچنین گفتیم که تنها به دوره های تئوری اکتفا نکرده و حتماً مدتی را به عنوان کارآموز در نزد استادکار این رشته به صورت عملی تمرین کنید تا در خصوص اصول و مبانی برق متخصص شوید.
بله حقیقت همین است که شغل برقکاری بسیار خطرناک است، به همین دلیل همیشه می گوییم با آگاهی وارد این حرفه شده و برق را به شوخی نگیرید. چون شاید اولین اشتباه شما، به قیمت از دست دادن جانتان تمام شود.
البته از نظر بسیاری از متخصصین این حوزه مقدار خطرات شغل برقکاری به عوامل مختلفی بستگی دارد:
- میزان مهارت ها، آگاهی، تجربه و دقت مجری برقکار
- سیاست کاری شرکت یا مجموعه ای که برقکار با آن ها همکاری می کند. (چون قانون گذاری ها و سخت گیری های شرکت مربوطه می تواند تا حد زیادی از آسیب های احتمالی پیشگیری کند.)
- نوع خدمات برقی (برق ساختمان، برق صنعتی، برق خوردو، برق خطوط هوایی و...)
اجازه دهید برای بررسی بیشتر خطرناک بودن یا نبودن شغل برقکاری این حرفه را با سایر مشاغل کمی مقایسه کنیم.
افرادی که در مشاغل خدماتی مختلف مشغول به کار می شوند، مجبورند روزانه به دفعات از پله بالا بروند، اجسام سنگین را بلند کنند، بر روی ارتفاع قرار بگیرند و ده ها کار خطرناک دیگر که می تواند به سلامت قوای بدنی آن ها آسیب بزند، را انجام دهند.
مجریان برقکار هم با توجه به محیط کاری خود باید روزانه لوله ها برق را جابجا و نصب کنند، سیم های را از درون لوله های برق عبور دهند، زیر ساخت های تجیهیزات برقی را نصب و نقشه خوانی کنند و ده ها فعالیت جسمی و فکری دیگر.
بنابراین مجریان برق کار هم باید برای مدت زمان طولانی بیایستند، خم شوند و فشار مضاعف به زانوهای خود وارد کنند.
اما وقتی همین شغل را به عنوان مثال با یک کارگر ساختمان سازی مقایسه می کنید، روشن می شود که اتفاقاً مجری برقکار زیاد هم تحت فشارهای جسمی و فکری نیست.
در حالی که کارگران بخش ساختمان سازی باید در محیط های بسته کار کنند، هر روز کارهای تکراری انجام دهند، با مواد خطرناک سر و کار داشته باشند، ماشین های چند تنی را راه اندازی کنند و ...
بارزترین خطر در شغل برق کاری احتمال برق گرفتگی مجری است که می توان با کمک افزایش مهارت مجری و آموزش به او ریسک این شغل را تا حد زیادی کاهش داد.
با توجه به این توضیحات می توان نتیجه گرفت که هر شغلی خطرات خاص خود را دارد، حتی مدیر یک دفتر که ساعت های طولانی پشت میز می نشیند، با خطر ابتلا به بیماری هایی از جمله دیسک کمر و آرتروز گردن مواجه است.
اما شغل برقکاری از آنجا که به صورت مستقیم با برق، به عنوان خطرناک ترین منبع انرژی در تماس است، می تواند در دسته مشاغل پرخطر قرار بگیرد.
با این اوصاف تنها عاملی که می تواند از مجری برقکار در برابر این خطرات محافظت کند، توجه به نکات ایمنی و افزایش آگاهی در خصوص مبانی برق است.
مجری برقکار روزانه با چه خطراتی مواجه است؟
اگر بخواهید به عنوان مجری برق کار مشغول به کار شوید، حتماً برایتان جالب و حتی ضروری است که بدانید روزانه با چه خطراتی مواجه خواهید بود.
در قسمت فوق خطرناک بودن شغل برقکاری تایید و مشخص شد، اما اگر بخواهیم نوع این خطرات و آسیب ها را بیشتر بررسی کنیم، می توانیم آن ها در چهار دسته مختلف قرار دهیم:
- مورد اصابت اجسام سنگین قرار گرفتن
- گیر کردن در بین موانع
- سقوط از ارتفاع
- برق گرفتگی
اکثر مواردی که در چهار دسته فوق به آن ها اشاره کردیم، بیشتر خطرات و آسیب هایی بودند که مجری برق کار را در کارگاه های ساختمانی تهدید می کنند.
با این حال آشنایی با انوع خطرات احتمالی و روش های کاهش بروز آن ها می تواند نقش مهمی در امنیت شغلی شما به عنون مجری برقکار داشته باشد.
- خطرهای رایج در شغل برقکاری
به منظور بررسی بیشتر خطرهای احتمالی در شغل برقکاری بد نیست شغل برقکاری ساختمان را مورد بازبینی قرار دهیم.
یک مجری برقکار ساختمان باید به صورت روزانه سیم های برق را از روی دیوار، زیر سقف و کف زمین عبور دهد.
بنابراین ممکن است در زمان کنده کاری زمین به منظور لوله گذاری برق و یا شیار زنی دیوارها با مواد مضری همچون آزبست موجود در مصالح ساختمان های قدیمی تماس پیدا کنید.
البته این تنها بخشی از خطرات رایج برای یک مجری برق کار است، در ادامه لیستی بلند بالا از این دست آسیب ها را ذکر کرده ایم:
- صدمات مفصلی ناشی از کارهای تکراری مثل بلند کردن اجسام سنگین و حرکات سریع و شدید
- ابتلا به عفونت از طریق پرندگان، جوندگان و حشرات
- قرار گرفتن در معرض کپک، قارچ، باکتری
- کار بر روی بردبان و داربست های سست
- لیز خوردن، لغزش و افتادن از ارتفاع
- سوء نامناسب تجهیزات ابزار برقکاری
- شوک الکتریکی کشنده
- تماس با اشعه فرابنفش
- گرما و سرمای شدید
- برخورد اجسام سنگین
- انفجار قوسی
- آتش سوزی
با توجه به لیست خطراتی که روزانه می توانند مجری برق کار را تهدید کنند، در می یابیم که تنها برق عامل حادثه آفرین برای مجری در این شغل نبوده و عوامل متعددی می توانند دست به دست هم دهند و سلامت مجری را تهدید کنند.
17 توصیه به منظور پیشگیری از خطرات شغل برقکاری
از آنجا که مجریان برق کار مورد تهدید خطرات مختلفی در زمان فعالیت در این حرفه قرار می گیرند، لازم به نظر می رسد تا توصیه هایی را به منظور پیشگیری از خطرات موجود در این شغل بیان کنیم:
- هرگز تا زمان کسب اطمینان از قطع بودن کامل برق در محیط های مرطوب به سراغ تعمیر تجهیزات برقی ساختمان نروید. در این حالت حتی وجود کمترین مقدار آب هم احتمال شوک الکتریکی را زیاد می کند.
- تحت هیچ شرایطی از تجهیزات برقی دارای سیم های فرسوده، عایق آسیب دیده یا دوشاخه های خراب استفاده نکنید.
- از ابزار و تجهیزات کار خود مراقبت کنید تا به درستی و قابل اعتماد کار کنند و از بکارگیری ابزار برقکاری آسیب دیده که عایق خود را از دست داده اند، خودداری کنید.
- از پوشش محافظ از جمله لباس، دستکش، عینک و کفش ایمنی استفاده کنید، به ویژه هنگامی که با مواد بالقوه خطرناک کار می کنید یا در حال کار با سایر کارگران هستید.
- محل کار خود را منظم و تمیز نگه دارید تا بتوانید سیم های برق معیوب شده را به راحتی ببینید و قبل از خطرآفرینی آن ها را تعمیر کنید.
- قسمتی قفسه مانند در محل کار خود ایجاد کرده و ابزار کار خود را بر روی آن قرار دهید تا از وارد شدن آسیب به ابزار کار خود پیشگیری کنید.
- از کار در موقعیت هایی که فشار جسمی نامناسب به بدن وارد می کنند، خودداری کنید.
- اگر نوع فعالیتی که در زمان برقکاری انجام می دهید، شامل کارهای تکراری است، هر چند ساعت یک بار استراحت کنید.
- هنگامی که باید وسایل سنگین تری را بلند کنید، مراقب مفاصل خود بوده و به صورت اصولی آن ها را بلند کنید تا کمترین آسیب به کمر و زانوهای شما وارد شود.
- قبل از شروع کار در فضای کاری خود قدم بزنید تا بدانید که خطرات احتمالی آن محیط چیستند و چطور می توان آن ها را کنترل و مدیریت کرد.
- قبل از آغاز کار بر روی سیستم برق ساختمان حتماً برق را از منبع قطع کرده و برای کسب اطمینان علامتی را بر روی جعبه فیوز قرار دهید تا هیچ کس در زمان کار شما به اشتباه برق را وصل نکند.
- فقط از ابزار برقکاری عایق شده برای کار خود استفاده کنید.
- گاهی مواقع ممکن است با وجود قطع بودن برق در ساختمان هنوز هم انرژی الکتریکی به صورت ذخیره شده در تجهیزات برقی وجود داشته باشد.
بنابراین قبل از آغاز به کار خود با استفاده از فاز متر از عدم وجود انرژی الکتریکی ذخیره شده در این تجهیزات مطمئن شوید.
زمانی که فاز متر سیم فاز را لمس می کند، چراغ موجود در نوک این وسیله روشن می شود. پس باید پیش از کار تمامی سیم های برق را به همین صورت و یک به یک تست کنید.
- هرگز در زمان برقکاری در ارتفاع از نردبان استیل یا آلومنیومی استفاده نکنید. چون در صورت برق گرفتگی تمام جریان برق توسط نردبان از بدن شما عبور خواهد کرد. فقط از بردبان های فایبرگلس، چوبی و یا بامبو برای این منظور استفاده کنید.
- همانطور که در فیلم سیم کشی برق ساختمان به روش توکار گفتیم، این کار نیازمند کنده کاری است، حال اگر بخواهید این روش برق کاری را در خارج از ساختمان اجرا کنید، می تواند بسیار خطرناک باشد.
چرا که خاک مرطوب اطراف کابل های برق رسانای خوبی برای برق است. به همین دلیل استفاده از بیل برای دفن کردن کابل برق در زمین می تواند به راحتی به برقکار آسیب برساند.
بنابراین بهتر است هنگام کندن زمین دستکش عایق شده به دست کرده و کابل را با دست پوشیده با دستکش در زیر خاک قرار دهید.
- همیشه در زمان کار بر روی تابلو برق ساختمان از درپوش بر روی سیم های فاز استفاده کنید. این کار مانع از ایجاد اتصال کوتاه در سیم ها شده و لمس تصادفی سر سیم ها باعث برق گرفتگی نخواهد شد.
- در زمان تعویض خازن در وسایل برقی مختلف همچون خازن کولر گازی مراقب جریان الکتریکی ذخیره شده در داخل خازن باشید.
یک راه ساده برای تخلیه بار الکتریکی ذخیره شده در داخل خازن این است که بعد از برداشتن آن از روی دستگاه نوک دو پیچ گوشتی عایق شده را روی پایانه های خازن قرار دهید. در این حالت خازن تخلیه می شود.
البته اگر مقدار جریان ذخیره شده در خازن بیش از 12 ولت است، می توانید با اتصال لامپ به ترمینال های خازن لامپ را روشن کرده و از این طریق جریان خازن را تخلیه کنید.
منابع انگلیسی:
منبع 1، منبع 2، منبع 3، منبع 4
