یکی از ساده ترین شکل های مدارات الکتریکی کلید تک پل است. کلید تک پل وسیله ای است که برای قطع و وصل کردن یک مدار الکتریکی از یک نقطه مورد استفاده قرار می گیرد.

از کلیدهای تک پل غالباً در محل هایی همچون آشپزخانه، انباری ها، پارکینگ، حمام و در کل مکان هایی که قرار است یک لامپ روشن شود، استفاده می گردد.

کلید تک پل یک فرق اساسی با کلید تبدیل دارد، آن هم اینکه در کلید یک پل ما دو عدد پیچ داریم، در حالی کلیدهای تبدیل سه پیچ هستند. بنابراین مراقب باشید اول کار کلید تک پل را با کلید تبدیل اشتباه نگیرید.

با این مقدمه قصد داریم تا در ادامه این مطلب نقشه سیم کشی کلید تک پل را با شما به اشتراک گذاشته و سپس نحوه سیم کشی کلید یک پل و پریز را در حالت های روکار و توکار را به شما یاد دهیم. لطفاً تا انتها ما را همراهی کنید.

نقشه سیم کشی کلید تک پل

اولین اقدامی که باید برای سیم کشی برق در ساختمان انجام دهیم، تهیه نقشه است. فرقی نمی کند که می خواهیم تنها یک کلید و یا یک پریز برق را سیم کشی کنیم و یا قصد سیم کشی برق کل ساختمان را داریم.

به همین دلیل قبل از بیان هر گونه توضیحات در خصوص آموزش نحوه سیم کشی کلید تک پل و پریز، نقشه سیم کشی کلید تک پل را برای شما قرار داده ایم:

آموزش نحوه سیم کشی کلید تک پل

در کلیدهای تک پل ما دو عدد سیم فاز و نول داریم. طریقه سیم کشی سیم فاز و نول به کلید تک پل به این صورت است که سیم نول به صورت مستقیم از جعبه فیوز برق ساختمان به لامپ وصل می شود.

اما سیم فاز ابتدا از جعبه فیوز به کلید وارد شده و سپس خروجی آن از کلید تک پل به لامپ اتصال داده می شود.

اگر رویه کلید تک پل را باز کنیم، مشاهده خواهیم کرد که کلیدهای تک پل در داخل خود 2 عدد ترمینال به رنگ های متفاوت دارند که برای بستن سیم برق به آن ها کاربرد دارد.

دو دلیل وجود دارد که ترمینال کلید تک پل را به رنگ متفاوت، اغلب قرمز رنگ در نظر گرفته اند. اول اینکه بدانیم ترمینال با رنگ قرمز مختص اتصال سیم فاز است.

همچنین از آنجا که ممکن در زمان نصب کلید تک پل جهت اتصال آن را فراموش کرده و کلید را برعکس نصب کنیم، ترمینال قرمز رنگ به ما راهنمایی می کند که کلید را طوری بر روی دیوار قرار دهیم که ترمینال قرمز یا فاز به سمت پایین باشد.

در نتیجه وقتی کلید یک پل را به این شیوه بر روی دیوار قرار می دهیم، با فشار دادن شاستی کلید به سمت پایین لامپ روشن شده و با فشار دادن شاستی به بالا لامپ خاموش می گردد. این روش اصولی ترین راه روشن و خاموش شدن کلید تک پل است.

هر لامپ برای روشن شدن نیاز به سیم فاز و نول دارد و طبق استانداردهای ملی یک کلید باید سیم فاز را قطع کرده و سیم نول به صورت مستقیم به مصرف کننده هدایت می شود.

بنابراین سیم فاز با سطح مقطع 1.5 را از فیوز روشنایی ساختمان به ترمینال یا پیچ ورودی کلید یک پل اتصال می دهیم. این سیم به رنگ مشکی در نقشه سیم کشی کلید پل نشان داده شده است.

برای این کار مغزی کلید را از روی آن باز می کنیم و در ادامه سر سیم فاز را به ترمینالی که رنگ آن متفاوت است می بندیم.

اکنون نوبت به اتصال سیم فاز خروجی از کلید تک پل به سرپیچ لامپ است، برای این کار ابتدا یک سیم به عنوان فاز خروجی به ترمینال مقابل فاز اتصال می دهیم که همان سیم قرمز رنگ در نقشه است.

سپس سر سیم فاز خروجی از کلید را به اندازه مورد نیاز لخت کرده و به ترمینال انتهایی سرپیچ لامپ با پیچ می بندیم.

حال باید سیم را به لامپ که مصرف کننده ما است، هدایت کنیم. پس یک سیم باز هم با همان سطح مقطع 1.5 انتخاب کرده و یک سر آن را شمش نول در جعبه فیوز می بندیم. سیم نول به رنگ آبی در نقشه وجود دارد.

در ادامه سر دیگر سیم نول را به ترمینال بدنه لامپ وصل می کنیم. در این مرحله سیم کشی لامپ و کلید تک پل به اتمام می رسد.

توجه داشته باشید که ترمینال ها اندازه های متفاوت دارند، پس اگر لازم است تعداد زیادی انشعاب داشته باشید باید از ترمینال بزرگ تر استفاده کنید.

فیلم نحوه سیم کشی و نصب کلید برق ساختمان

اگر می خواهید به شکل اصولی نحوه سیم کشی و نصب کلید برق را در ساختمان یاد بگیرید، پیشنهاد می کنیم فیلم زیر را مشاهده کنید که توسط تکنسین گروه تاسیسات 24 ساعته به شما آموزش داده می شود.

نحوه سیم کشی پریز برق

پریزها دارای سه عدد ترمینال برای ورود سیم های فاز، نول و سیم اتصال به زمین یا ارت هستند. البته اگر پریز از نوع ارت دار نباشد، از ترمینال سوم خبری نیست.

هر چند امروزه و بر اساس قوانین مندرج در مبحث ملی ساختمانی استفاده از پریزهای فاقد هادی حفاظتی یا ارت دار ممنوع می باشد.

نکته بسیار مهم د زمان سیم کشی پریز این است که مقدار سیم لخت شده ما به اندازه کافی باشد تا سیم به راحتی در داخل ترمینال بسته شده و با بدنه پریز تماس نداشته باشد.

اگر سیم را کمتر از حد مورد نیاز آن لخت کنیم، به جای قسمت هادی سیم، بخش روکش آن به ترمینال بسته شده و در نتیجه به دلیل سست بودن پریز احتمال قطعی آن وجود دارد.

در مقابل زیاد لخت کردن سیم هم علاوه بر اینکه ظاهری ناپسند در سیم کشی پریز ایجاد می کند، احتمال برق گرفتگی فرد سرویسکار و با برقکار را به دنبال خواهد داشت.

اولین نکته مهمی که باید در زمان نصب و سیم کشی پریز مورد توجه قرار دهیم، محل نصب سیم فاز، سیم نول و سیم ارت به پریز است.

بر اساس آنچه در بین تولیدکنندگان لوازم و تجهیزات الکترونیکی رایج است، همیشه سیم فاز و نول در دو طرف پریز و سیم ارت یا هادی محافظتی به ترمینال بالایی پریز متصل می شوند.

نکته مهم تر جهت سیم های فاز و نول است، اگر شما پریز را بر روی دیوار قرار دهید، به نحوی که در روبروی آن بیاستید، سمت راست پریز ترمینال فاز و محل اتصال سیم فاز می باشد.

بنابراین ترمینال روبرویی آن، یعنی در سمت چپ ترمینال نول بوده و سیم نول به آن وصل می شود.

دلیل تاکید ما در رعایت جهت ترمینال ها این است که در دوشاخه اغلب وسایل الکترونیکی پایه سمت راستی فاز و سمت چپی نول می باشد.

با اتصال سیم های فاز، نول و ارت به پریز برق مراحل سیم کشی پریز به اتمام می رسد. سپس می توانید با اتصال دوشاخه برق یک وسیله برقی، سلامت پریز را چک کنید.

فیلم نحوه سیم کشی و نصب پریز برق ساختمان

در کلیپ زیر طریقه سیم کشی به همراه نصب پریز برق را به شکل تصویری یاد خواهید گرفت.

نحوه سیم کشی و نصب کلید تک پل و پریز به روش روکار

اغلب امروزه کمتر شاهد نصب و بکارگیری کلید و پریزهای روکار هستیم و اکثراً ترجیح می دهند کلید و پریز ساختمان را به شیوه توکار نصب کنند.

با این حال در مواقعی که قصد اضافه کردن کلید و پریز داریم ساده ترین و ارزان ترین روش این است که از کلید و پریز روکار استفاده کنیم.

در این روش دیگر هیچ نیازی به لوله گذاری وجود ندارد. فرقی نمی کند که سیم کشی توکار را انتخاب کرده ایم و یا روکار، مهم این است که ابتدا بر اساس نقشه سیم کشی عمل کنیم.

یعنی اول محل قرارگیری کلیدهای تک پل، پریزها و لامپ ها را بر روی نقشه سیم کشی برق ساختمان مشخص می کنیم.

توجه کنید که بر روی نقشه کوتاه ترین مسیر برای سیم کشی را در نظر بگیریم، تا متراژ سیم کشی ما کمتر شده و در نتیجه هزینه ها کاهش پیدا کند.

در مرحله بعد اگر می خواهیم از سیم کشی برق روکار برای نصب کلید و پریز روکار استفاده کنیم، باید طبق همان دستوری که در قسمت قبل توضیح دادیم برای سیم کشی عمل کنیم.

یعنی سیم فاز را از جعبه تقسیم یا جعبه فیوز انشعاب گرفته و به ترمینال خود بر روی کلید تک پل وصل کنیم. در ادامه خروجی سیم فاز را به لامپ می بندیم.

سپس سیم نول را از جعبه تقسیم و یا جعبه فیوز به صورت مستقیم به لامپ هدایت می کنیم. برای سیم کشی پریز نیز به همان شیوه قبلی باید عمل کنیم.

به این شکل که سیم فاز، سیم نول و سیم ارت را از جعبه تقسیم گرفته و به ترتیب هر سیم را به ترمینال فاز، نول و ارت بر روی پریز می بندیم.

در این مرحله سیم کشی کلید تک پل و پریز روکار ما به شیوه روکار انجام شده و به پایان رسیده است. پس با زدن کلید روشن شدن لامپ را تست کرده و با اتصال دوشاخه برق به پریز، برق دار بودن آن را بررسی می کنیم.

در نهایت مشاهده می کنیم که تمام سیم ها در مسیر سیم کشی قابل دسترس هستند. پس برای حفاظت از سیم ها آن ها را در داخل داکت قرار دهیم.

نحوه سیم کشی و نصب کلید تک پل و پریز به شکل توکار

اما در مقابل یکی از امن ترین و زیباترین روش های سیم کشی ساختمان به شیوه توکار است. در این روش تمام سیم های برق در داخل لوله برق از جنس پی وی سی و یا لوله خرطومی قرار می گیرند.

مراحل انجام کار دقیقاً به همان شیوه روکار است، با این تفاوت که این بار باید یک سری کنده کاری ها برای قرار دادن لوله های برق مخصوص روشنایی و پریز را بر روی دیوار و کف یا سقف ساختمان انجام دهیم.

چنانچه کلید تک پل و پریز برق مورد نظر ما باید در محیط های مرطوب همچون حمام، آشپزخانه و یا سرویس بهداشتی نصب شود، بر اساس قوانین باید لوله گذاری برق در سقف ساختمان را انتخاب کنیم.

اما در سایر نقاط ساختمان دست ما برای انتخاب روش لوله گذاری کاملاً باز است. مخصوصاً اگر ساختمان به سقف کاذب مجهز باشد، لوله گذاری برق در سقف بهترین و مقرون به صرفه ترین روش خواهد بود.

با این حال لوله گذاری برق در کف ساختمان نیز به دلیل کوتاه تر بودن مسیر لوله گذاری و در نتیجه صرفه جویی در وقت و هزینه، شیوه بسیار مناسبی برای سیم کشی برق توکار می باشد.

اگر می خواهید این دو روش از لوله گذاری را با جزئیات بیشتر آن بررسی کرده و در نهایت شیوه صحیح را انتخاب کنید، پیشنهاد می کنیم به مطلب لوله کشی برق از کف بهتر است یا از سقف مراجعه کنید.

پس با این توضیحات ابتدا نوع روش لوله گذاری را انتخاب کرده و بر اساس نقشه برق ساختمان و محل قرارگیری کلیدهای تک پل و پریزها به کنده کاری و شیارزنی بر روی دیوار اقدام می کنیم.

نحوه لوله گذاری برای سیم کشی و نصب کلید تک پل به شیوه توکار به این صورت است که یک لوله به منظور هدایت سیم فاز و نول از جعبه تقسیم به کلید وارد شده و سپس یک لوله برق دیگر از کلید به سمت لامپ هدایت می شود.

در مرحله بعدی بایستی سیم های برق، یعنی همان فاز و نول مختص کلید تک و فاز، نول و ارت پریز را از جعبه تقسیم یا جعبه فیوز انشعاب گرفته و از داخل لوله برق ها عبور دهیم تا به قوطی کلید و پریز توکار ما هدایت شود.

سپس باید اتصالات سیم های برق را بر اساس آنچه در قسمت های قبل گفتیم، به کلید تک پل و پریز برق انجام دهیم.

در نهایت پس از اینکه فیوز برق را وصل کرده و از سلامت مدار کلید تک پل و پریز برق مطمئن شدیم، باید روی لوله های برق با کمک گچ پوشانده شود.

استاندارد نصب کلید و پریز برق

بر اساس استانداردها نمی توان کلید و پریز برق را در هر ارتفاع و فاصله ای که خود مایلیم نصب کنیم، بلکه هر کلید و پریز با توجه به اینکه قرار است در چه محلی مورد استفاده قرار بگیرد، شرایط نصب متفاوتی دارد.

در جدول زیر استاندارد ارتفاع کلید و پریز برق ساختمان را مشاهده می کنید. از این استانداردها می توانید در زمان تهیه نقشه سیم کشی کلید تک پل و پریز برق ساختمان خود استفاده کنید.

7 قانون طلایی برای سیم کشی و نصب کلید تک پل و پریز

در انتها به منظور جمع بندی و حسن ختام آموزش سیم کشی کلید تک پل و پریز چند نکته مهم را با شما به اشتراک می گذاریم:

1. سیم کشی کلید تک پل را باید به شیوه ای انجام دهید که سیم فاز خروجی از هر کلید به لامپی که می خواهد آن را کنترل کند، وصل شود.
2. در زمان طراحی و اجرای مدار سیم کشی کلید و پریز حتماً توجه کنید که شکل کلید باز بوده و مدار خاموش باشد.
3. ترتیب قرارگیری سیم های برق در داخل جعبه تقسیم به این صورت سیم فاز، سیم اتصال به زمین یا ارت و سیم نول است.
4. مقداری سیم به عنوان زرو در نظر بگیرید، تا در مواقعی همچون اضافه کردن پریز و یا تعمیرات به مشکل نخورید.
5. کوتاه ترین مسیر برای سیم کشی کلید و پریز انتخاب کنید.
6. سیم فاز برگشتی یا خروجی از کلید باید به لامپ متصل شود.
7. سیم های فاز خروجی از کلیدها نباید به یکدیگر بسته شوند.

کلام آخر ...

سیم کشی کلید تک پل یکی از اولین آموزش های کتب درسی زمان تحصیل بسیاری از ما بوده است، آن زمانی که معلم از ما می خواست تا یک مدار الکتریکی ساده طراحی کرده و به او تحویل دهیم.

ما هم یک عدد کلید تک پل، پریز، جعبه تقسیم و مقداری سیم بر روی یک تابلو می بستیم و به عنوان کار عملی به معلم تحویل می دادیم.

اما حقیقت این است که در فضای واقعی سیم بندی کلید تک پل و پریز به آن سادگی که روی تابلو نصب می کردیم، نیست و از حساسیت و ریزه کاری های بیشتری برخوردار است.

مخصوصاً اینکه قرار باشد چندین کلید تک پل را به همراه چند پریز برق در یک پروژه ساختمانی سیم کشی و نصب کنیم.

در این شرایط نه تنها باید از لحاظ ایمنی و خطر برق گرفتگی مراقب باشیم، بلکه اگر سیم کشی توکار را انتخاب می کنیم، لوله گذاری و عبور دادن سیم ها از داخل لوله برق به سمت کلید نیز به این داستان اضافه می شود.

به همین دلیل بهترین گزینه برای سیم کشی کلید تک پل به همراه پریز، کمک گرفتن از یک مجری برق کار و متخصص است.

یکی از بهترین گروه های تاسیساتی که می تواند پروژه سیم کشی و نصب کلید و پریز ساختمان شما را با بهترین کیفیت به انجام برساند، مجموعه تاسیسات 24 ساعته است.

در این مجموعه سیم کشی برق ساختمان نیز همانند سایر خدمات دارای ضمانت نامه می باشد. پس از این طریق هیچ گونه نگرانی بابت کیفیت کار باقی نمی ماند.

شما هم اگر می خواهید کلید تک پل یا هر نوع کلید و پریز دیگر را در ساختمان خود نصب و سیم کشی کنید، کافیست همین الان فرم درخواست سرویسکار متخصص را پر کرده و یا با شماره های داخل سایت تماس بگیرید.

منابع: منبع 1، منبع 2، منبع 3، منبع 4

ضمانت جبران خدمات

تمامی خدمات مجموعه ما دارای ضمانت می باشد.

اگر به هر دلیلی مجری کار را به درستی انجام نداد و یا در زمان گارانتی پس از تحویل کار دوباره مشکل ایجاد شد، تاسیسات 24 ساعته متعهد به انجام صحیح توسط همان مجری یا ارسال متخصص دیگر بدون دریافت هزینه اضافه می باشد.