به منظور بررسی بیشتر لوله کشی کلکتوری در این مطلب قصد داریم تا در خصوص مزایا و معایب لوله کشی کلکتوری صحبت کنیم.

اگر شما هم به دنبال اجرای لوله کشی آب و یا سیستم گرمایش در ساختمان خود باشید، به طور حتم با واژه لوله کشی کلکتوری آشنا شده اید.

چون این روزها لوله کشی کلکتوری بر سر زبان ها افتاده و به همین دلیل برای خیلی از افراد این سوال مطرح است که لوله کشی کلکتوری دقیقاً چیست؟

البته از آنجا که امروزه بیشتر شاهد استفاده از لوله کشی کلکتوری در ساختمان های جدید هستیم، هنوز بازدهی مناسب این سیستم اثبات نشده است.

حتی این احتمال وجود دارد که اما و اگرهای متعددی در انتخاب یا عدم انتخاب این روش از لوله کشی در ذهن ها باشد.

به همین دلیل تصمیم گرفتیم در این مطلب به طور جامع در خصوص لوله کشی کلکتوری با شما صحبت کرده و با بررسی مزایا و معایب این روش از لوله کشی تایید یا مورد تایید نبودن آن را اثبات کنیم.

لوله کشی کلکتوری چیست؟

اگر بخواهیم سیستم لوله کشی کلکتوری را به زبان ساده تعریف کنیم، می توان گفت لوله کشی کلکتوری یکی روش های اجرای لوله ها در ساختمان ها است.

به این صورت که لوله کشی کلکتوری می تواند آب سرد و گرم را به طور متوازن در بین تجهیزات آبی در ساختمان تقسیم کند.

در این سیستم لوله های آب ابتدا به کلکتور متصل شده و سپس از طریق لوپ های ممتد و بدون هیچ گونه اتصال به سمت محل های مصرف همچون سینک ظرفشویی، حمام، ماشین لباسشویی، ماشین ظرفشویی و سرویس بهداشتی هدایت می شوند.

استفاده از سیستم لوله کشی کلکتوری این امکان را به مصرف کننده می دهد تا جریان آب در حال حرکت در هر لوپ را به صورت جداگانه کنترل کند.

برخی از متخصصین حوزه تاسیسات سیستم لوله کشی کلکتوری را به مانند جعبه فیوز برق در ساختمان تشبیه می کنند.

زیرا در شبکه سیم کشی برق ساختمان هم هر کدام از تجیهزات برقی مدار الکترونیکی مختص به خود را دارند.

پس اگر وسیله برقی ما دچار مشکل شد، می توان با کمک فیوز آن قسمت تا زمان رفع شدن مشکل جریان برق همان نقطه را قطع نمود.

در لوله کشی کلکتوری هم این امکان وجود دارد که با بستن و باز کردن شیر هر کلکتور جریان آب در هر قسمت از ساختمان متصل به تجهیزات آبی را قطع و وصل نمود.

با این تفاسیر در صورت وجود سیستم لوله کشی کلکتوری به عنوان روش لوله کشی آب، دیگر کمتر شاهد آب گرفتگی کل بنا به دلیل ترکیدگی قسمتی از لوله آب در ساختمان خواهیم بود.

چرا که می توان در چنین شرایطی شیر کلکتور مربوط به همان مسیر لوله کشی را به طور موقت قطع کرده و به دنبال رفع نشتی از لوله آب باشیم.

البته توجه به این نکته مهم ضروریست که لوله کشی کلکتوری تنها مختص سیستم لوله کشی آب سرد و گرم در ساختمان نمی شود.

بلکه از لوله کشی کلکتوری می توان به عنوان روشی ایده آل و مناسب به منظور هدایت لوله های رادیاتور شوفاژ و اجرای لوله کشی سیستم گرمایش از کف نیز کمک گرفت.

لوله کشی کلکتوری آب

لوله کشی کلکتوری آب یکی از جدیدترین روش های لوله کشی آب در ساختمان ها است که با استفاده از کلکتور انجام شده و با کمک کلکتور می توان جریان آب در قسمت های مختلف خانه را تنظیم و کنترل نمود.

در اکثر خانه هایی که جدیداً ساخته می شوند، از لوله کشی کلکتوری آب به عنوان روش مناسب اجرای لوله ها در ساختمان استفاده می شود.

برای اجرای لوله کشی کلکتوری آب لازم است تا ابتدا محل مناسبی برای قرارگیری کلکتور و نصب آن به دیوار انتخاب شود.

معمولاً محلی برای نصب کلکتور انتخاب می شود که در دسترس باشد، حداقل فاصله از سیستم گرمایش مرکزی در ساختمان را داشته باشد و مهمتر از همه اینکه از رطوبت به دور باشد.

بر اساس این سیستم ابتدا آب از رایزر ساختمان وارد کلکتورهای ساخته شده از پلی اتیلن، مس یا برنجی می شود.

سپس در داخل کلکتور و با کمک لوله های PEX یا پنج لایه و یا پلیمری مسیر جریان آب به سمت هر کدام از محل های مصرف در ساختمان تقسیم بندی می گردد.

کلکتورها در سایزبندی های متنوع در بازار موجود هستند که باید با توجه به تعداد مصرف کننده کلکتور مورد نیاز انتخاب شود.

به عنوان مثال اگر شما در ساختمان خود 4 عدد سینک، یک ماشین لباسشویی، یک عدد ماشین ظرفشویی، دو عدد حمام، دو عدد وان و 3 توالت دارید، به یک کلکتور با 10 عدد خروجی برای تامین آب گرم مصرفی نیاز دارید.

همچنین برای تامین آب سرد مصرفی در چنین ساختمانی کلکتور شما باید حداقل 13 خروجی داشته باشد. هر کدام از این خروجی ها دارای شیر جداگانه به منظور کنترل راحت تر جریان هستند.

لوله کشی کلکتوری رادیاتور شوفاژ

گفتیم که یکی دیگر از موارد مهم استفاده از لوله کشی کلکتوری در زمان اجرای لوله کشی سیستم گرمایشی از جمله رادیاتور شوفاژ است.

در این صورت باید برای سیستم رادیاتور و پکیج از کلکتور جداگانه در ساختمان استفاده نمود تا کنترل جریان آب گرم رفت و برگشت در کلکتور رفت و برگشت رادیاتوری به بهترین نحوه انجام شود.

امروزه رسم بر آن شده که به منظور صرفه جویی هر چه بیشتر و بهتر انرژی از شیر ترموستاتیک بر روی رادیاتور شوفاژ استفاده شود.

اما میزان دقت شیرهای ترموستاتیک رادیاتور در تشخیص دمای محیط و تنظیم دمای رادیاتور بر آن اساس، به مراتب کمتر از دقت و تمرکز ترموستات های اتاقی و قابل برنامه ریزی است.

این در حالی است که بکارگیری کلکتور در زمان اجرای لوله کشی رادیاتور شوفاژ به شما این امکان را می دهد تا دمای هر رادیاتور را تنها با کمک شیر برقی کلکتور تنظیم کنید.

در نتیجه با کمک لوله کشی رادیاتور به روش کلکتوری می توانید دمای هر اتاق را به صورت مجزا و تنها با استفاده از ترموستات مختص به خود تنظیم کنید و این به معنی آسایش بیشتر همزمان با مصرف انرژی کمتر است.

حتی می توان لوله کشی رادیاتور شوفاژ به روش کلکتوری را به ترموستات های قابل برنامه ریزی نیز متصل کرد، تا بتوانید دمای هر اتاق را در بعضی روزها و ساعت ها گرم تر و سردتر تنظیم کنید.

برخی از مزیت های استفاده از لوله کشی رادیاتور شوفاژ به روش کلکتوری عبارتند از:

• بدون اتصال در داخل دیوارها و سقف ساختمان، بنابراین احتمال نشت لوله بسیار کاهش می یابد.
• استفاده کارآمدتر از انرژی که باعث کاهش هزینه ها می شود.
• سطح راحتی بهبود یافته به لطف کنترل بهتر دما
• اتصالات کمتر به معنی نصب سریعتر است.
• جداسازی آسان کنترل رادیاتورها

لوله کشی کلکتوری یا انشعابی؟

وقتی پای انتخاب روش لوله کشی ساختمان به میان بیاید، ممکن است به یاد روش های قدیمی لوله کشی آب، تنها گزینه پیش روی خود را لوله کشی انشعابی بدانیم.

اما حقیقت این است که لوله کشی آب ساختمان به روش سنتی دیگر نمی توان نیاز مصرف کننده را به آب پرفشار، فوری و بدون دردسر رفع کند.

این حرف فقط یک ادعا نیست، بلکه تمام ساکنین ساختمان های مرتفع که از لوله کشی آب به روش انشعابی برخوردارند، همین عقیده اثبات شده را دارند.

به عقیده ایشان آب در روش لوله کشی انشعابی به سختی به طبقات بالاتر ساختمان می رسد، تا حدی که مجبورند برای رفع این مشکل زیر بار هزینه های نصب پمپ آب و منبع تحت فشار رفته و پس از آن با مشکلات پمپ آب خانگی درگیر شوند.

به همین دلیل است که امروزه اکثر افراد ترجیح می دهند لوله کشی آب و لوله کشی گرمایشی ساختمان خود را با کمک لوله های پلیمری و به روش لوله کشی کلکتوری انجام دهند.

اگر شما هم فکر می کنید این اعتراض به لوله کشی آب انشعابی وارد نبوده و انتخاب روش لوله کشی کلکتوری کار درستی نیست، اجازه دهید مزایا و معایب هر دو سیستم را با هم مقایسه کنیم:

• مزایای لوله کشی انشعابی به نسبت لوله کشی کلکتوری

یکی از مزیت های پررنگ در لوله کشی انشعابی این است که شما می توانید این سیستم را با استفاده از اتصالات مختلف سه راهی انجام دهید.

در نتیجه مقدار لوله استفاده شده در لوله کشی انشعابی به مراتب کمتر از مقدار لوله پلیمر و پنج لایه بکار رفته در لوله کشی ساختمان به روش کلکتوری است.

• معایب لوله کشی انشعابی به نسبت لوله کشی کلکتوری

با وجود مزیت فوق که از لوله کشی انشعابی یاد کردیم، لوله کشی انشعابی یا سنتی چند نقطه ضعف بزرگ دارد.

1. یکی از مهمترین این معایب استفاده بیش از حد از فیتینگ های مختلف است که گاهاً در قسمت دیوارها و سقف ها غیر قابل دسترس هستند.
2. ما در لوله کشی انشعابی با تغییرات دمایی و فشاری در طول لوله مواجه هستیم، تنها به این دلیل که یک لوله بیش از یک خروجی دارد.
3. کار طراحی و اجرای لوله کشی انشعابی پیچیده تر است. زیرا اکثر مجریان لوله کش مایلند قطر لوله را از ابتدای سیستم تا انتهای آن کاهش دهند. به همین دلیل برای تعیین اندازه های مختلف لوله محاسبات دقیق تری لازم است.
4. لوله کشی انشعابی بهترین انتخاب برای مجریان لوله کشی است که بیشتر با روش های نصب سنتی با استفاده از موادی مانند لوله و اتصالات فلزی سر و کار داشته اند و به دلیل روی کا آمدن لوله های جدید پلاستیکی به سختی می توانند از این روش استفاده کنند.

• مزایای لوله کشی کلکتوری به نسبت لوله کشی انشعابی

برای اینکه با دید بهتری بتوانیم لوله کشی کلکتوری با لوله کشی انشعابی را مقایسه کنیم، بد نیست تا مزایا و معایب لوله کشی کلکتوری به نسب انشعابی را نیز بررسی نماییم:

1. اصل اساسی سیستم لوله کشی کلکتوری تأمین اتصالات لوله های آزاد مشترک از یک کلکتور با موقعیت مرکزی به هر شیر رادیاتور یا شیر آب یا خروجی آب است.
2. سیستم لوله کشی کلکتوری را می توان تنها با یک سایز لوله مشترک و ثابت تک لوله از کلکتور تا محل های مصرف طراحی کرد. همین موضوع کار طراحی و نصب لوله ها را ساده تر می کند.
3. به دلیل اینکه اتصالات فقط در قسمت کلکتور وجود دارند، خطر نشتی از محل اتصالات به طور قابل توجهی کاهش می یابد و از همه مهمتر اینکه هیچ اتصالی در داخل دیوارها یا کف وجود ندارد.
4. از آنجا که در همان لوله تک هیچ نقطه مجزای دیگری برای انشعاب وجود ندارد، هنگام باز و بست کردن شیرها تغییرات فشار و دما کم است.
5. استفاده از لوله در سایز کوچکتر و تعداد اتصالات کمتر، می تواند تا حد زیادی در زمان نصب و هزینه کار لوله کشی صرفه جویی ایجاد کند.

• معایب لوله کشی کلکتوری به نسبت لوله کشی انشعابی

تنها عیب واقعی سیستم لوله کشی کلکتوری این است که نمی توان آن را در ساختمان های در حال سکونت نصب کرد و بیشتر برای ساختمان های در حال ساخت مناسب است.

یک استثنا در این قانون این است که می توان سیستم کلکتوری را با سیستم های لوله کشی قدیمی در ساختمان ادغام کرد.

در صورتی که برای شما هم این سوال مطرح شده که از لوله کشی کلکتوری در چه ساختمان هایی استفاده کنیم؟ برای دریافت جواب خود کافیست روی لینک مقاله بزنید.

با یک نگاه ساده و نه تخصصی به مقایسه این دو روش از لوله کشی قطعاً شما هم به این نتیجه رسیده اید که دیگر زمان استفاده از لوله کشی انشعابی به سر آمده و اکنون دوره لوله کشی کلکتوری است.

مزایای سیستم لوله کشی کلکتوری

تا این قسمت از متن لوله کشی آب و رادیاتور شوفاژ به روش کلکتوری را بررسی کرده و به مقایسه مزایا و معایب لوله کشی کلکتوری به نسبت لوله کشی انشعابی پرداختیم.

از آن جا که مزایای لوله کشی کلکتوری بیش از این حرف هایی است که تا این لحظه گفته ایم، اکنون قصد داریم تا مزایای سیستم لوله کشی کلکتوری را به صوت واضح و شفاف مورد بازبینی قرار دهیم:

• امکان قطع جریان آب در لوپ های جداگانه

گاهی مواقع مجبورید برای نصب، تعمیر و یا تعویض تجهیزات وابسته به آب در ساختمان، جریان آب را هم قطع کنید.

به عنوان مثال در مواقعی که باید به تخلیه آب رادیاتور شوفاژ اقدام کنید، لازم است تا ابتدا جریان آب از منبع قطع شود.

با این کار سیستم لوله کشی به طور کامل تخلیه شده و باعث ایجاد مشکلات زیادی در سیستم لوله کشی ساختمان خواهد شد.

اما وقتی سیستم لوله کشی شما از نوع کلکتوری است، می توانید جریان آب را در همان نقطه که نیاز دارید قطع کرده و دیگر مجبور نیستند آب کل ساختمان را از دسترس خارج کنید.

• قابلیت اجرا در اغلب ساختمان ها

شاید در ابتدا اینطور به نظر برسد که از لوله کشی کلکتوری فقط می توانید در خانه های مسکونی استفاده کنید، در حالی که این سیستم قابلیت نصب در اکثر ساختمان های تجاری و اداری را دارد.

تنها باید مطمئن شوید که کلکتور نصب شده در سیستم به اندازه کافی خروجی داشته باشد، تا بتواند تمام تجهیزات وابسته به آب حتی دستگاه های یخ ساز را نیز ساپورت کند.

• عدم نیاز به استفاده از اتصالات زیاد

بهترین لوله ای که می توان به منظور اجرای سیستم لوله کشی کلکتوری از آن استفاده نمود، لوله های پنج لایه هستند.

از آنجا که این جنس از لوله بسیار انعطاف پذیر است و به راحتی خم می شود، نیازی نیست در گوشه و کنار ساختمان از اتصالات مختلف برای تغییر جهت لوله استفاده شود.

• سرعت عمل بالا در نصب

هر چقدر مقدار اتصالات مورد استفاده در سیستم لوله کشی کمتر باشد، زمان مورد نیاز برای نصب و اجرای این سیستم نیز به همان مقدار کاهش پیدا می کند.

لوله کشی کلکتوری به دلیل استفاده از کمترین حد از اتصالات، سریع ترین روش برای اجرای لوله کشی در ساختمان ها محسوب می شود.

• کمترین افت حرارت در لوله های حامل آب گرم

در اکثر خانه هایی که از لوله کشی آب به روش انشعابی و با کمک لوله های فلزی صورت می گیرد، سیستم لوله کشی مقاوم و محکمی طراحی می شود.

اما این موضوع به این معنا نیست که بازدهی حرارتی قابل ملاحظه ای هم داشته باشد و به طور حتم مقدار حرارت آب گرم در قسمت ابتدای لوله با قسمت انتهایی آن تا حد زیادی متفاوت خواهد بود.

اما یک ویژگی مهم دیگر سیستم لوله کشی کلکتوری این است که باز هم به دلیل استفاده از لوله های پنج لایه افت حرارتی در طول لوله به شکل چشم گیری کاهش پیدا کرده و بازدهی سیستم حرارتی بالا می رود.

• مقاومت بالا در برابر پوسیدگی و زنگ زدگی

از آنجا که در زمان اجرای سیستم لوله کشی کلکتوری از لوله و اتصالات فلزی استفاده نمی شود، این سیستم هرگز مورد تهدید پوسیدگی و زنگ زدگی قرار نمی گیرد.

چرا که در لوله کشی کلکتوری از لوله های فلزی مایل به واکنش با اکسیژن آب استفاده نمی شود و در نتیجه سیستم از زنگ زدگی در امان است.

• هزینه اجرای به مراتب کمتر

چند پارامتر مهم در تعیین قیمت لوله کشی ساختمان موثر هستند، که یکی از مهمترین آن ها سرعت عمل اجرای سیستم و میزان سختی و آسانی نصب لوله ها است.

لوله های پنج لایه به کار رفته در سیستم لوله کشی کلکتوری ساختمان رکورد بالاترین سرعت در نصب را دارند.

همین موضوع باعث شده هزینه نهایی لوله کشی کلکتوری حدود 25 درصد کمتر از روش های سنتی لوله کشی تمام شود.

• مقاوم در برابر یخ زدگی

یخ زدگی لوله های آب در ساختمان یک کابوس وحشتناک برای ساکنین است، به همین دلیل اکثراً با آغاز فصل سرما به دنبال آموزش عایق کاری لوله های سرد و گرم ساختمان در برابر یخ زدگی هستند.

اما در صورت استفاده از روش لوله کشی کلکتوری دیگر نیازی نیست نگران یخ زدن لوله ها باشیم، چون لوله های پنج لایه در برابر سردترین دماها هم مقاومت بی نظیری دارند.

• دسترسی سریع تر به آب گرم

در زمان اجرای لوله کشی کلکتوری هر خط لوله به صورت مستقیم از کلکتور تا محل مصرف آن هدایت می شود، همین اتصال مستقیم باعث افت زمان رسیدن آب از مبدا تا خروجی آن خواهد شد.

حال اگر بخواهیم این موضوع را در خط لوله آب گرم ساختمان بررسی کنیم، به این نتیجه خواهیم رسید که سرعت انتقال آب گرم از تولید کننده به مصرف کننده به مراتب افزایش پیدا می کند.

همین مسئله باعث کاهش هدر رفت انرژی حرارتی و نیاز کمتر به روشن و خاموش شدن سیستم حرارت مرکزی در ساختمان می شود.

• نگهداری راحت تر از سیستم لوله کشی کلکتوری

به دلیل اینکه سیستم لوله کشی کلکتوری به لوپ ها یا مدارهای لوله کشی جداگانه تقسیم می شود، امکان عیب یابی، نگهداری و تعمیر احتمالی لوله های آسیب دیده در این سیستم بسیار آسان تر خواهد بود.

معایب سیستم لوله کشی کلکتوری

اکنون که مزایای بی نظیر سیستم لوله کشی کلکتوری را بررسی کردیم، نوبت به آن رسیده که معایب این سیستم را هم مورد بازبینی قرار دهیم تا بهترین نتیجه گیری را در انتخاب یا عدم انتخاب این روش از لوله کشی داشته باشیم.

• احتمال جذب آلودگی های خاک

از آنجا که سیستم های لوله کشی کلکتوری با لوله های پنج لایه مبتنی بر فن آوری های لوله کشی پلاستیکی اجرا می شوند، ممکن است هنگام قرارگیری در خاک در برابر برخی از آلودگی ها آسیب پذیر باشند.

هر گونه سموم دفع آفات و یا مواد روغنی که در آلودگی های خاک اطراف لوله وجود داشته باشد، ممکن است به درون لوله نفوذ پیدا کند.

برای جلوگیری از این مسئله، اگر از سیستم لوله کشی کلکتوری برای انتقال آب شرب در ساختمان استفاده می شود، بایستی تمامی لوله ها در آستری نفوذناپذیر قرار بگیرند.

• استفاده از متراژ لوله بیشتر

همانطور که در بخش مقایسه لوله کشی کلکتوری با لوله کشی انشعابی گفتیم، یکی از معایب روش کلکتوری این است که باید از طول لوله بیشتری استفاده شود.

شاید این مسئله در نگاه اول یک نقطه ضعف از این سیستم محسوب شده و در محاسبات اولیه هزینه خرید لوله را افزایش دهد.

اما در حقیقت از آنجا که اتصالات کمتری در هنگام اجرای لوله کشی کلکتوری استفاده می شود، مقدار پرت لوله کاهش پیدا کرده و در مجموعه لوله کمتری مورد نیاز خواهد بود.

نتیجه گیری:

با توجه به تمام آنچه در مورد روش لوله کشی کلکتوری در ساختمان و مزایا و معایب این سیستم گفتیم، می توان این طور نتیجه گیری کرد که لوله کشی کلکتوری یک روش بسیار ایده آل برای طراحی لوله های آب و گرمایش در ساختمان است.

این سیستم به خاطر سرعت بالای اجرا، راحتی نصب، مجزا بودن مسیرهای لوله کشی و از همه مهمتر سهولت کنترل هر مسیر از لوله ها مورد تایید بسیاری از متخصصین تاسیساتی قرار گرفته است.

شما می توانید با اجرای سیستم لوله کشی کلکتوری در ساختمان خود تا سال های طولانی از دردسرهای مربوط به نشتی لوله ها و افت فشار و دما در سیستم لوله کشی خلاص شوید.

اما برای دستیابی به این هدف لازم است تا افراد متخصص و با تجربه لوله کشی کلکتوری ساختمان شما را طراحی و اجرا کنند.

مجموعه تاسیسات 24 ساعته با کمک مجریان متخصص خود می تواند در رسیدن به این هدف به شما کمک کند.

بنابراین اگر قصد اجرای لوله کشی کلکتوری در ساختمان خود را دارید، همین الان با شماره های داخل سایت تماس گرفته و یا فرم درخواست سرویسکار متخصص را پر کنید.

منابع انگلیسی:

منبع 1، منبع 2، منبع 3، منبع 4