استاندارد رنگ لوله های موتورخانه

بعد از اجرای شبکه لوله کشی، باید با برس سیمی و پارچه مرطوب، سطح لوله ها را کاملا از هر گونه مواد خارجی پاک کرد و سپس روی آنها را با ضدزنگ پوشش داد و در نهایت توسط ماده عایق مناسب، عایقکاری کرد.

بر روی لوله های روکار موتورخانه بعد از عایق پیچی، باید یک لایه کرباس پیچید و پس از پوشاندن با ماستیک، رنگ آمیزی کرد.

رنگ آمیزی لوله های سیستم حرارت مرکزی و تهویه مطبوع در داخل موتورخانه معمولا جدول استاندارد انجام می شود.

برای آشنایی با لوله کشی موتورخانه، به لینک آموزش نحوه اجرای لوله کشی موتورخانه ساختمان مراجعه فرمایید.

همچنین اطلاعات مفیدی در رابطه با عایق کاری لوله های موتورخانه از طریق لینک عایق کاری حرارتی لوله های موتورخانه در دسترس شما عزیزان است.

شکل 1 لوله های موتورخانه و رنگ بندی آنها و استفاده از نوارهای رنگی

رنگ کاری لوله های تاسیساتی

تعریف

فرآیند رنگ کاری شامل فراهم نمودن نیروی کار، مصالح، تجهیزات، نردبان، چوب بست، پوشش های حفاظتی ریز و دیگر وسایل لازم برای رنگ آمیزی و پرداخت سطوح اجزای سیستم لوله کشی است.

1. رنگ کاری لوله های موتورخانه، باید طبق دستورالعمل های کارخانه های سازنده رنگ و به دست افراد با تجربه در امور رنگ کاری صورت گیرد.
2. انتخاب رنگ هر لوله یا اجزای دیگر لوله کشی موتورخانه، باید برابر جدول های داده شده باشد و هر گونه تغییر رنگ احتمالی در انتخاب رنگ، باید همراه با تایید دستگاه نظارتی باشد.
3. رنگ هایی که به عنوان آستری به کار برده می شود بایستی متناسب با رنگ هایی باشد که به عنوان رنگ نهایی روی آنها اضافه می شود تا هماهنگی لازم وجود داشته باشد.
4. پیش از آنکه لوله کشی موتورخانه تست و تایید شود، نباید شروع به رنگ آمیزی کرد.
5. قبل از اینکه رنگ کاری نهایی تایید شود، لوله و دیگر اجزای لوله کشی نباید عایقکاری و یا توکار قرار داده شوند.
6. اگر بر روی سطوح خارجی روکشی پارچه ای یا غیر پارچه ای کشیده شده (مثلا روکشی روی عایق لوله) باید بلافاصله پس از اجرای روکش، نسبت به اجرای پوشش سریش یا رنگ آستری بر روی آن اقدام کرد.
7. در هنگامی که لوله و دیگر اجزای لوله کشی موتورخانه، گرم هستند، نباید رنگ کاری انجام شود.
8. قبل از زدن رنگ نهایی باید رنگ آستری (رزین) کاملا خشک باشد.
9. هنگام رنگ کاری باید مواظب بود که پلاک مشخصات دستگاه های مختلف موتورخانه، کاملا تمیز و بدون لکه باقی بمانند.
10. پس از رنگ کاری بایستی لکه های رنگ احتمالی را پاک کرد (لکه هایی که در جریان رنگ کاری به دیوارها، کف ها و سایر سطوح مجاور پاشیده می شود).

شکل 2 لوله های مختلف با رنگ ها و نوارهای مختلف از هم جدا شده اند

حدود کار رنگ بندی لوله ها

1. سطوح لوله، اجزای دیگر لوله کشی موتورخانه و سایر قطعات فولادی، مسی و ترموپلاستیک و همچنین، روکش های پارچه ای و غیر پارچه ای عایق ها را مطابق با ضوابط معرفی شده، رنگ آمیزی نمود. مگر در مواردی که در نقشه ها و دستور کارها، روال دیگری مشخص شده باشد.
2. سطوح لوله و سایر اجزای سیستم لوله کشی موتورخانه و تکیه گاه های فولادی را که عایقکاری نمی شوند، بایستی با استفاده از یک دست رنگ نهایی و یک دست رنگ آستری، رنگ آمیزی نمود.
3. چنانچه رنگ کاری برخی از اجزای لوله کشی در کارخانه سازنده انجام شده باشد، لازم نیست به آنها رنگ آستری زد و سطوح فولادی گالوانیزه، نیازی به رنگ آستری ندارند.
4. سطوح روکش عایق لوله و سایر اجزای لوله کشی موتورخانه، باید بعد از انجام یک دست اندود سریش و یا رنگ آستری غیرقابل نفوذ آب، دو دست نیز رنگ آمیزی نهایی شوند.

شکل 3 نمونه ای از رنگ بندی لوله های یک موتورخانه مسکونی

5. بر روی کلیه لوله ها و سایر اجزای لوله کشی موتورخانه ساختمان و تکیه گاه ها (با عایق یا بدون عایق) که در معرض محیط های مرطوب یا خورنده فلزی قرار می گیرند، بایستی قبل از اقدام نمودن به نصب، با یک دست رنگ مقاوم در برابر گرما و رطوبت برای سطوح گرم و یک لایه قیر برای سطوح سرد، اندودکاری شود. این دستور سطوح فولادی گالوانیزه را شامل نمی شود.
6. سطح لوله ها و سایر اجزای لوله کشی موتورخانه ساختمان و تکیه گاه هایی که نصب آنها در هوای خارج انجام می شود، باید با یک دست رنگ آستری و دو دست رنگ نهایی اندود شوند. توجه شود که بکار بردن رنگ آستری برای سطوح گالوانیزه لازم نیست. 

آماده کردن سطوح برای رنگ کاری لوله های موتورخانه ساختمان

1. سطوح را بایستی برای دریافت رنگ آستری کاملا آماده نمود. همچنین صاف کردن و آماده سازی سطوح برای پذیرش رنگ نهایی لازم است.
2. جهت برطرف کردن ناهمواری ها و زنگ، باید بر روی سطوح لوله و سایر اجزای لوله کشی موتورخانه، پس از ساییدن، برس سیمی کشید و با استفاده از محلول های پاک کننده سطوح آنها را از هرگونه لکه، آلودگی، روغن و چربی تمیز کرد.

شکل 4 نمونه ای از موتورخانه اجرا شده توسط همکاران بخش فنی سایت و رنگ بندی اصولی لوله ها

3. برای تمیزکاری سطوح فولادی گالوانیزه موتورخانه، باید اسید استیک، جوش شیرین و یا سایر محلول های قابل قبول بکار برد و سپس سطوح را با آب شست و شو داد به نحوی که لکه، آلودگی، روغن و چربی از روی سطوح لوله پاک شود.
4. پیش از رنگ زدن، باید کاملا سطوح را خشک کرد.
5. با استفاده از بتانه مناسب، باید دندانه ها، شکاف ها و سایر ناهمواری های سطوح موتورخانه را پر کرد و با صاف کردن نقاط برجسته، سطح یکنواخت و همواری را فراهم کرد.
6. لکه های کارگاهی، نقاط آسیب دیده، جای پرچ ها و پیچ ها، پیش از زدن رنگ آستری باید دست کاری و بتانه کاری شده و آماده رنگ آستری شوند.
7. پس از اجرای لوله کشی موتورخانه و آزمایش آن، سطوح خارجی بعضی از اجزای لوله کشی (برای مثال، شیرها)، که بر روی آنها رنگ آستری یا رنگ نهایی کارخانه سازنده پیاده شده است، بایستی کاملا تمیز، پاک و عاری از هرگونه روغن و لکه شوند. قسمت های آسیب دیده شده مربوط به این سطوح، بایستی با همان رنگ آستری اندودکاری شوند و سپس رنگ نهایی با همان رنگ کارخانه سازنده زده شود.
8. لازم است سطوح خارجی انواع تکیه گاه های فلزی لوله های موتورخانه، به همان ترتیب گفته شده در مورد لوله ها، برای اعمال رنگ آستری و رنگ نهایی آماده شوند.

چنانچه بخشی از تکیه گاه ها در داخل خاک، یا اجزای ساختمان قرار گرفته باشند، بایستی قبل از رنگ نهایی و رنگ آستری، با یک دست ضدزنگ، اندودکاری شوند.

شکل 5 استفاده از استاندارد رنگ ها و علائم، کمک شایانی به سرویس و عیب یابی لوله های موتورخانه می کند

جنس و ساخت رنگ:

1. رنگ آستری و رنگ نهایی به کار برده شده در رنگ کاری لوله ها و دیگر اجزای لوله کشی موتورخانه، تکیه گاه ها و روکش بخش های عایق دار لوله، بایستی از برندهای استاندارد و پیش آمیخته شده و ساخت سازندگان معتبر که برای کار مورد نظر مناسب بوده و مورد تایید دستگاه های نظارتی هستند، باشد.
2. رنگ باید در قوطی اصلی سربسته، که دارای برچسب کارخانه سازنده همراه با نام تجاری، علامت، جنس و نوع آن تحویل واحد رنگ کاری کارگاه شود.
3. در صورت درخواست دستگاه های نظارتی، بایستی گواهی کتبی از کارخانه سازنده رنگ، که حاوی توصیه نامه و تضمین در کورد نوع معینی از رنگ با کاربرد ویژه است، ارائه شود.
4. رنگ آمیزی نهایی مربوط به لوله های روکار موتورخانه و هرجایی که لوله ها در کانال و شفت های آدم رو نصب می شود، بایستی با استفاده از رنگ های از جنس رنگ روغن باشد.

شکل 6 رنگ های بکار رفته در لوله های موتورخانه باید استاندارد باشد

رنگ بندی لوله های موتورخانه

1. رنگ بندی لوله های موتورخانه که شامل رنگ زمینه، علایم مشخص کننده و نوارها است، باید طبق مشخصات باشد.
2. زمینه رنگ به کار برده شده در همه سیستم های مورد نظر در این بخش، جز در موارد زیر، به رنگ سفید است:

لوله های گاز سوخت: زرد رنگ/ لوله های آتش نشانی: قرمز رنگ/ لوله های هواکش سیستم های بخار (vapor vent): سیاه رنگ/ لوله های تخلیه دستگاه ها: سیاه رنگ/ لوله های تخلیه شیرهای اطمینان: سیاه رنگ

3. علامت گذاری لوله های موتورخانه، رنگ بندی و تعداد نوارها در سیستم های بحث شده در این بخش، مطابق با جدولی که در ادامه آورده می شود، باشد.
4. نوارهای رنگی نمایانگر سیال داخلی لوله ها، بایستی در نزدیکی شیرها، فیتینگ ها، دو طرف دیوار (اگر لوله از دیوار عبور می کند) و در لوله های بلند در فاصله ای 10 متری نصب شوند. در موتورخانه مرکزی و موتورخانه های فرعی، حداکثر فاصله نوارها باید 3 متر باشد.
5. جهت جریان سیال داخل لوله علاوه بر نوارها با فلش روی آن مشخص شود و نام سیال را با علامت اختصاصی مندرج در جدول، بر روی لوله درج شود. همچنین قطر نامی لوله باید نزدیک فلش قید گشود و علامت ها در محلی قرار گیرد که از روی کف بتوان با آسانی انها را خواند. علامت ها و حروف بکار برده شده به قطر نامی لوله بستگی دارد.

شکل 7 نقش نوارهای رنگی در تشخیص نوع لوله ها در موتورخانه بسیار بارز است

6. پهنای هر نوار، 4 سانتی متر بوده و فاصله بین هر دو نوار مجاور هم بایستی 4 سانتی متر باشد. نوار باید به شکل حلقه دور لوله را پوشش دهد و فلش نشانگر جریان بایستی در دو طرف لوله و در تراز محور آن قرار گیرد.
7. به جای استفاده از نوار رنگی، می توان از چسب های رنگی مورد تایید دستگاه های نظارتی، بهره گرفت.
8. طول فلش نشانگر جهت جریان سیال، 30 سانتی متر و عرض آن برای لوله هایی با قطر اسمی 150 میلی متر (معادل 6 اینچ) برابر 2.5 سانتی متر و برای لوله های بزرگترف بایستی 5 سانتی متر باشد.

علامت گذاری لوله و سایر اجزای لوله کشی با رنگ

شکل 8 استفاده از رنگ بندی و علائم مختلف در لوله های موتورخانه

جدول 1 علامت گذاری لوله و سایر اجزای لوله کشی سیتم تاسیساتی با رنگ

برای آشنایی با لوله کشی آب ساختمان، به لینک لوله کشی آب سرد و گرم ساختمان مراجعه نمایید.

در ادامه نمونه دیگری از رنگ بندی رایج بکار گرفته شده در موتورخانه سیستم های تاسیساتی را با هم مرور می کنیم:

جدول 2 توصیه نامه دیگری برای رنگ بندی لوله های تاسیسات مکانیکی

این تابلو باید نمونه رنگ بندی لوله ها را با مقیاس مناسب نشان دهد.

جهت تهیه انواع رنگ بر رویلینک خرید رنگ از دیجیکالا بزنید و خرید خود را بصورت اینترنتی انجام دهید و درب منزل تحویل بگیرید.

برای آشنایی با لوله کشی آب ساختمان، به لینک لوله کشی آب سرد و گرم ساختمان مراجعه نمایید.

کلیه خدمات مربوط به تاسیسات موتورخانه خود را به ما بسپارید (شامل انواع امور لوله کشی، تست نشتی، تعمیر و تعویض، سرویس های دوره ای، رنگ کاری و ...).

کافیست با شماره تلفن مندرج در سایت تماس بگیرید تا همکاران فنی سایت، با حضور در محل، خدمات تاسیساتی مورد نیاز شما را انجام دهند.