آموزش نحوه کنترل یک لامپ از چند نقطه با کلید صلیبی

دوست دارید بدانید چگونه می شود یک الی چند لامپ را از چند نقطه با کمک کلید صلیبی کنترل کرد؟

می دانید کلید صلیبی را چگونه می توان نصب و سیم کشی کرد؟

با روش لوله گذاری برای نصب کلید صلیبی آشنایی دارید؟

نگران نباشید ما در این مطلب تمامی اطلاعات لازم برای رسیدن به سوالات فوق را در اختیار شما قرار می دهیم، اما به شرط آنکه تا آخر ما را همراهی کنید.

ما کابردهای کلید صلیبی را به شما می گویم و سپس نقشه سیم کشی و نصب آن را در اختیار شما قرار می دهیم.

همچنین روش نصب کلید صلیبی را قدم به قدم به شما آموزش می دهیم تا اگر به حوزه برق علاقه دارید خودتان بتوانید کلید صلیبی را در ساختمان خود نصب کنید.

در انتها انواع کلید صلیبی را به شما معرفی کرده و در نهایت تفاوت بین کلید صلیبی و کلید تبدیل را توضیح می دهیم.

اگر مشتیاق به یادگیری نصب کلید صلیبی و کنترل لامپ از چند نقطه با کمک این نوع کلید هستید، این مطلب را دنبال کنید.

کاربرد کلید صلیبی چیست؟

به طور حتم نام کلیدهای تک پل و دو پل را زیاد شنیده اید، اما کلید صلیبی با وجود کارایی بالایی که دارد کمتر در میان افراد شناخته شده است.

نام دیگر کلید صلیبی کلید چند مسیره (multiway switching) است که از آن برای روشن و خاموش کردن یک یا چند لامپ از بیش از دو نقطه استفاده می شود.

اجازه دهید یک بار دیگر کاربرد کلید صلیبی را با هم بررسی کنیم. ساده ترین نوع مدار الکتریکی لامپ و کلید به کلیدهای تک پل مربوط می شود که با کمک آن یک لامپ از یک نقطه روشن و خاموش می گردد.

اگر قرار باشد دو یا چند عدد لامپ را از یک نقطه روشن و خاموش کنیم، کلیدهای دو پل بهترین گزینه روی میز هستند.

در حالیکه برای روشن و خاموش کردن یک الی چند عدد لامپ از دو نقطه می توانیم از کلید تبدیل استفاده کنیم.

با این اوصاف برای کنترل روشنایی یک الی چند لامپ از بیش از دو نقطه هیچ کدام از کلیدهای تک پل، دو پل و تبدیل کارایی ندارند، اینجاست که کلید صلیبی کاربرد خود را نشان می دهد.

کاربرد اصلی کلید صلیبی در مکان هایی است که قصد داریم به طور همزمان یک یا چند عدد لامپ را از چندین نقطه روشن و خاموش کنیم.

سوله های کارگاهی، راه پله های ساختمان های چند طبقه، حیاط های ویلایی بزرگ و سالن های ورزشی تنها چند نمونه از محل هایی هستند که کلید صلیبی کاربرد دارد.

در این بین یکی از اصلی ترین و مهمترین کاربردهای کلید صلیبی در سیم کشی برق راه پله ها می باشد که به منظور روشن و خاموش کردن لامپ های سرویس پله مورد استفاده قرار می گیرد.

البته بنا به دلایلی از جمله نیاز به سیم بیشتر برای سیم کشی نسل کلیدهای صلیبی در راه پله ها رو به انقراض است و اکثراً از تایمر راه پله و یا چشمی راه پله برای تامین روشنایی برق مشاعات از جمله سرویس پله ها استفاده می شود.

اگر می خواهید با روش نصب و بکارگیری تایمر راه پله آشنا شوید، پیشنهاد می کنیم مطلب نصب تایمر ربرق مشاعات را از دست ندهید.

نماد کلید صلیبی چه شکلی است؟

آشنایی با نماد کلید صلیبی به شما کمک می کند تا این مدل کلید را در نقشه سیم کشی برق و روشنایی ساختمان به راحتی پیدا کنید.

نماد کلید صلیبی به شکل صلیب است که تصویر آن را در قسمت زیر مشاهده می کنید. معمولاً نماد کلید صلیبی بر روی بدنه کلید درج می شود تا آن را کلید تک پل و یا کلید تبدیل اشتباه نگیرید.

شمای حقیقی کلید صلیبی به چه صورت است؟

نقشه سیم کشی کلید صلیبی یا همان شمای حقیقی این کلید به صورت زیر است که در تصویر ملاحظه می کنید.

مهمترین نکته در طراحی مدار کلید صلیبی این است که باید از یک کلید تبدیل در ابتدای مدار و یک کلید تبدیل دیگر در انتهای مدار کلید صلیبی استفاده شود، در غیر این صورت مدار کامل نیست و کارایی ندارد.

همانطور که در نقشه فوق می بینید دو عدد کلید تبدیل در ابتدا و انتهای مدار صلیبی قرار گرفته اند و یک کلید صلیبی که با علامت صلیب یا ضربدری مشخص است، در وسط مدار نصب شده است.

توجه داشته باشید که در مدار صلیبی تعداد کلیدهای صلیبی می تواند از یک الی چندین عدد باشد، اما وجود دو کلید تبدیل در مدار ضروری است.

یعنی شما می توانید یک کلید تبدیل در ابتدای مدار و یک کلید تبدیل دیگر در انتهای مدار قرار داده و بین آن ها هر تعداد که لازم است کلید صلیبی نصب کنید.

این قانون در رابطه با لامپ هم صادق است، یعنی شما هیچ محدودیتی در خصوص تعداد لامپ ها ندارید و با کمک مدار صلیبی می توانید یک تا چند لامپ را از چندین نقطه روشن و خاموش کنید.

آموزش نحوه نصب و سیم کشی کلید صلیبی

تا این قسمت از متن با کلید صلیبی و کاربردهای آن آشنا شدید و از طریق بررسی نقشه یا شماتیک مدار صلیبی دریافتید که برای نصب کلید صلیبی به دو کلید تبدیل نیز احتیاج داریم.

به بیانی دیگر سیم کشی کلید صلیبی در ادامه سیم کشی کلید تبدیل انجام می شود که طریقه سیم کشی و نصب آن را قبلاً در مقاله ای با عنوان آموزش نحوه سیم کشی و نصب کلید تبدیل توضیح داده ایم.

توصیه می کنیم به منظور تکمیل مبحث نصب و سیم کشی کلید صلیبی و درک بهتر مراحل انجام کار آن مقاله را نیز مطالعه کنید. برای این منظور روی لینک مقاله بزنید.

در ادامه روش نصب کلید صلیبی را به شکل مرحله به مرحله پیش خواهیم رفت:

• لوله گذاری برای نصب کلید صلیبی

قبل از انجام سیم کشی های لازم برای نصب کلید صلیبی باید لوله گذاری انجام شود تا سیم های مربوطه از داخل آن عبور داده شوند.

در تصویر زیر نمونه ای از روش لوله گذاری در کلیدهای صلیبی را مشاهده می کنید. همانطور که می بینید یک لوله برق از محل فاز و نول به کلید تبدیل وارد شده و در ادامه از دو کلید صلیبی در وسط مدار عبور کرده است.

در نهایت لوله برق به کلید تبدیل دوم وارد می شود. در این روش از لوله گذاری شما می توانید هر تعداد که نیاز داریم کلید صلیبی در بین دو کلید تبدیل قرار دهید.

• سیم کشی کلید صلیبی

1. بعد از اتمام لوله گذاری نوبت به سیم کشی کلید صلیبی می رسد:

2. سیم نول را به شکل مستقیم از جعبه فیوز به مصرف کننده وصل می کنیم. توجه داشته باشید که اگر قرار است بیش از یک لامپ در مدار قرار بگیرد، می توانید سیم نول را به شکل سری به لامپ ها ببندید.

3. اولین کلیدی که باید در این مدار سیم کشی شود، کلید تبدیل اول است. در کلیدهای تبدیل سه عدد پیچ وجود دارد که یکی از آن ها مشترک بوده و با رنگ متفاوت از سایر پیچ ها شناخته می شود.

4. سیم فاز را به یکی از پیچ های مشترک در کلید تبدیل اول وارد می کنیم.

5. سیم فاز خروجی را از سر غیرمشترک کلید تبدیل اول به یکی از چهار پایه یا چهار ترمینال در کلید صلیبی متصل می کنیم.

6. گفتیم کلیدهای صلیبی 4 ترمینال دارند که دو به دو یک رنگ هستند. سر غیرمشترک دوم از کلید تبدیل را به پایه ای از کلید صلیبی وصل می کنیم که با پایه قبلی هم رنگ باشد.

7. کلید تبدیل دوم را نیز به همین شیوه به کلید صلیبی متصل می کنیم. یعنی سرهای غیرمشترک کلید تبدیل را به پایه های هم رنگ در کلید صلیبی اتصال می دهیم. 

8. در نهایت سر مشترک کلید تبدیل دوم را به لامپ وصل می کنیم.

9. اگر هر تعداد کلید صلیبی در مدار داشته باشیم به شکل سری به یکدیگر متصل می شوند و در آخر سیم فاز خروجی از کلید تبدیل دوم به لامپ یا لامپ ها وارد می شود.

برای اینکه با اصول سیم کشی در ساختمان آشنا شوید، پیشنهاد می کنیم مطلب نحوه سیم کشی برق ساختمان یک طبقه به زبان ساده را مطالعه کنید.

انواع کلید صلیبی

کلیدهای صلیبی در دو نوع کلید صلیبی موازی و کلید صلیبی متقاطع وجود دارند. تفاوت این دو نوع کلید صلیبی در قرارگیری پیچ های مشترک در کلید می باشد.

با این توضیح که از 4 عدد پیج های کلید صلیبی دو عدد از آن ها به صورت جفت با هم مشترک و هم رنگ هستند.

اگر این دو جفت پیچ در روبروی یک دیگر قرار بگیرند، کلید صلیبی از نوع موازی می شود و اگر به شکل ضربدری یکی بالا و دیگری در جهت مخالف و پایین قرار بگیرد، کلید صلیبی متقاطع را ایجاد می کند.

توجه به این نکته ضروری است که شکل سیم کشی و اتصال کلید صلیبی موازی و کلید صلیبی متقاطع با یکدیگر فرق می کند که این موضوع به همان قرارگیری پیچ ها یا ترمینال ها در کلید مربوط می شود.

تفاوت کلید صلیبی و تبدیل در چیست؟

اگر ظاهر کلید صلیبی را مشاهده کنید این احتمال وجود دارد که آن را با کلید تبدیل اشتباه بگیرید. همانطور که کلید تبدیل در ظاهر بسیار شبیه به کلید تک پل است.

با این حساب مشخص می شود که نباید ظاهر کلیدها را ملاک تشخیص آن ها قرار داد، بلکه بهترین راه برای تشخیص کلیدها در نظر گرفتن تفاوت های آن ها می باشد.

تفاوت اصلی کلید صلیبی و تبدیل در این است که در کلیدهای تبدیل سه عدد پیچ یا ترمینال وجود دارد در حالیکه در کلیدهای صلیبی چهار عدد پیچ یا ترمینال قرار گرفته است.

برای اینکه این موضوع را متوجه شوید لازم است روکش کلیدهای تبدیل و صلیبی را باز کنید تا پیچ ها یا ترمینال های کلید برای شما نمایان شوند.

اگر روکش کلید صلیبی را باز کنید 4 عدد پیچ را مشاهده می کنید که رنگ پیچ ها به صورت دو به دو همرنگ هستند. یعنی دو عدد از پیچ های کلید صلیبی به رنگ طلایی و دو پیچ دیگر آن به رنگ نقره ای هستند.

در حالی که در کلیدهای تبدیل ما سه پیچ داریم، دو عدد از آن ها هم رنگ و معمولاً به رنگ سفید یا نقره ای و یکی از پیچ ها طلایی و یا قرمز است.

خلاصه ای از کاربرد کلید صلیبی و تفاوت آن با کلیدهای تک پل و کلید تبدیل به صورت زیر مشخص می شود:

• کنترل روشن و خاموش لامپ از یک نقطه>>> کلید تک پل
• کنترل روشن و خاموش لامپ از دو نقطه >>> کلید تبدیل
• کنترل روشن و خاموش لامپ از بیش از دو نقطه >>> کلید صلیبی

جالب است بدانید که شما می توانید با حذف یکی از ترمینال های کلید صلیبی آن را به جای کلید تبدیل مورد استفاده قرار دهید.

جمع بندی

همانطور که از توضیحات داده شده در این متن دریافتید نصب کلید صلیبی اصلاً به سادگی نصب کلیدهای تک پل و حتی کلید تبدیل نیست.

هر چند برای فردی که آشنایی با برق ندارد، نصب و سیم کشی هر نوع کلید برقی بسیار سخت و حتی خطرناک است.

با توجه به اینکه بیشترین استفاده از کلیدهای صلیبی در راه پله ها است، پیشنهاد می شود تنها فرد متخصص برای نصب و راه اندازی مدار صلیبی اقدام کند، تا روشنایی مشاعات با مشکل مواجه نشود.

مجموعه تاسیسات 24 ساعته با کمک جمعی از تکنسین های برق یکی از بهترین گزینه ها به منظور واگذاری نصب کلید صلیبی است.

تمامی متخصصن مشغول به کار در این مجموعه مهارت بسیار بالایی در کار خود دارند و صحت تخصص ایشان پیش از شروع همکاری توسط مجموعه سنجیده می شود.

از طرفی تمام خدمات ارائه شده توسط مجریان این مجموعه شامل گارانتی می باشد. به همین دلیل مشتریان می توانند با خاطری آسوده کار خود را به مجموعه تاسیسات 24 ساعته بسپارند بدون اینکه نگران کیفیت کار باشند.

بنابراین اگر شما هم قصد نصب و سیم کشی کلید صلیبی در ساختمان خود را دارید، همین الان فرم درخواست سرویسکار متخصص را کنید و یا با شماره های داخل سایت تماس بگیرید.

خلاصه ای از آنچه در این مطلب خواندید

• با استفاده از کلید صلیبی می توانید یک الی چند عدد لامپ را از بیش از دو نقطه در ساختمان روشن و خاموش کنید.
• برای راه اندازی مدار صلیبی در ساختمان وجود دو عدد کلید تبدیل ضروری است و بدون آن ها مدار کار نمی کند.
• بیشترین کاربرد کلید صلیبی در مکان های وسیع است که قرار باشد چند لامپ از چند نقطه روشن و خاموش شوند.
• در مدار صلیبی باید یک کلید تبدیل در ابتدای مدار و دیگری در انتهای مدار قرار بگیرد.
• فاز ورودی به کلید تبدیل اول وارد می شود و از کلید تبدیل دومی به لامپ متصل می گردد.
• تفاوت اصلی بین کلید تبدیل و کلید صلیبی در تعداد پیچ های کلید است. کلید تبدیل سه ترمینال و کلید صلیبی 4 ترمینال دارد.

منابع: منبع 1، منبع 2، منبع 3، منبع 4، منبع 5، منبع 6

ضمانت جبران خدمات

تمامی خدمات مجموعه ما دارای ضمانت می باشد.

اگر به هر دلیلی مجری کار را به درستی انجام نداد و یا در زمان گارانتی پس از تحویل کار دوباره مشکل ایجاد شد، تاسیسات 24 ساعته متعهد به انجام صحیح توسط همان مجری یا ارسال متخصص دیگر بدون دریافت هزینه اضافه می باشد.