نحوه سیم کشی وان جکوزی

در این مطلب قصد داریم تا در خصوص نحوه سیم کشی وان جکوزی با شما صحبت کنیم.

به طور معمول برای نصب وان جکوزی خانگی سیم کشی خاصی مد نظر نیست و فقط کافیست دوشاخه دستگاه را به پریز برق جداگانه برای آن وصل کنیم.

مگر اینکه بخواهیم وان جکوزی را در محیطی خارج از فضای داخلی خانه، مانند حیاط پشتی یا داخل باغ نصب کنیم و یا نوع وان جکوزی ما به صورتی باشد که به دلیل طراحی خاص موتور به سیم کشی برق نیاز داشته باشد.

در این شرایط باید به سیم کشی وان جکوزی اقدام شود. غالباً این کار توسط تکنسین های شرکت تولیدی وان جکوزی انجام می شود.

چون اگر مصرف کننده برای سیم کشی وان جکوزی اقدام کند و به دلیل خطا در نحوه سیم کشی مشکلی برای دستگاه ایجاد شود، وان جکوزی از گارانتی شرکت خارج می شود.

با وجود تمام این توضیحات یادگیری نحوه سیم کشی جکوزی این امکان را به شما می دهد تا در صورت آشنایی با مبانی برق ساختمان خودتان بتوانید برای نصب و راه اندازی این وسیله اقدام کنید.

نکات مهمی که باید پیش از سیم کشی وان جکوزی بدانید.

پیش از اقدام به نصب وان جکوزی و انجام سیم کشی های مورد نیاز برای این وسیله لازم است تا چند نکته مهم را در این خصوص با هم بررسی کنیم:

• لزوم آشنایی با مبانی برق ساختمان

مهمترین موردی که باید پیش از اقدام به سیم کشی وان جکوزی مد نظر قرار دهید این است که فردی که مسئولیت سیم کشی این وسیله را به عهده می گیرد، باید با مبانی برق آشنایی داشته باشد.

توجه کنید که این موضوع به صورت مستقیم به حفظ جان و سلامتی شما مربوط می شود. چون کار کردن با برق بخصوص در محیطی مرطوب همچون حمام و وان جکوزی می تواند بسیار خطرناک باشد.

چون کوچک ترین خطا در اتصال سیم ها می تواند شوک برقی ایجاد کرده و که خدایی ناکرده منجر به فوت شود.

بنابراین ما شدیداً توصیه می کنیم که اگر در این زمینه سررشته ندارید، سیم کشی برق جکوزی خود را فقط به مجری برق کار و متخصص بسپارید.

علاوه بر این ها کدهای مخصوص قوانین سیم کشی برق ساختمان بسیار تخصصی هستند و فقط افراد باتجربه و تحصیل کرده در این حوزه با آن ها آشنای دارند.

در نتیجه این جزو وظایف فرد نصاب است که با این قوانین آشنایی داشته و حتماً پیش از نصب دستگاه دستورالعمل راهنمای مصرف کننده را مطالعه کند.

• بررسی ظرفیت برق ساختمان

پیش از اقدام به نصب و راه اندازی وان جکوزی باید ظرفیت برق ساختمان خود را بررسی کنید تا بدانید آیا فیوز برق ساختمان شما ظرفیت تامین ولتاژ مصرفی وان جکوزی را دارد یا خیر؟

البته اگر ساختمان شما حداکثر 30 تا 40 سال قدمت دارد، این موضوع قابل حل است. چون در این مدل ساختمان ها ظرفیت برق 100 آمپر در نظر گرفته می شود.

چنانچه ساختمان شما نوساز است که تا 150-200 آمپر هم می توانید بر روی ظرفیت برق ساختمان حساب باز کنید.

با این حال بهتر است کنتور برق را بررسی کرده و برچسب روی آن را مطالعه کنید. چون معمولاً مقدار ظرفیت کنتور بر حسب آمپر بر روی آن درج شده است.

• تشخیص میزان برق مصرفی در وان جکوزی با توجه به مدل آن

وقتی برای خرید وان جکوزی به بازار مراجعه می کنید، به دو مدل وان جکوزی برخورد می نمایید.

1. وان جکوزی با سیم و دو شاخه

این مدل از وان جکوزی به صورت مستقیم به برق 120 ولتی متصل می شوند، به همین دلیل نیاز به انجام سیم کشی برق ندارند. معمولاً وان جکوزی های سیار مانند مدل بادی این وسیله از همین نوع هستند.

2. وان جکوزی همراه با سیم کشی

این مدل از وان جکوزی معمولاً باید به برق 220، 230 یا 240 ولت متصل شوند. بنابراین سیم کشی برق وان جکوزی که در ادامه خواهیم گفت، مختص این مدل از این وسیله است.

مدل جکوزی با سیم و دو شاخه یا همان پرتابل را می توانید در هر نقطه از ساختمان مورد استفاده قرار دهید، در نتیجه برای نصب آن ها یک دوشاخه برق وجود دارد که به راحتی در داخل پریز مجزا قرار می گیرد.

آنها همچنین از نظر تحرک مزیت بیشتری نسبت به وان های جکوزی با سیم کشی دارند، زیرا جابجایی وان جکوزی قابل حمل مستلزم این است که آنها را از پریز برق جدا کنید.

در حالی که جابجایی وان جکوزی همراه با سیم کشی شامل یک برنامه ریزی دقیق برای قطع اتصال قبل از شروع حرکت است.

البته توجه داشته باشید که با وجود دشوار بودن شرایط نصب وان جکوزی همراه با سیم کشی، این مدل خروجی گرمایی بیشتری نسبت به وان جکوزی بدون نیاز به سیم کشی دارد.

به حدی که در صورت استفاده از وان جکوزی همراه با سیم کشی می توانید در مقایسه با وان جکوزی با سیم و دو شاخه تا 300 درصد گرمای بیشتری در داخل وان دریافت کنید.

در این صورت وقت و هزینه برای گرم کردن آب در داخل وان تا حد زیادی کاهش پیدا می کند و باعث صرفه جویی می شود.

تجهیزات مورد نیاز برای سیم کشی وان جکوزی

قبل از اینکه به جزئیات مراحل سیم کشی وان جکوزی بپردازیم، در ادامه لیستی از تجهیزات مختلف مورد نیاز برای سیم کشی وان جکوزی را بیان کرده ایم. همچنین توضیح مختصری درباره عملکرد آن ها در سیستم گفته ایم:

• قطع کننده مدار یا Circuit Breaker

اتصال مستقیم وان جکوزی به قطع کننده مدار اصلی ترین عامل تمایز بین وان جکوزی همراه با سیم کشی و وان جکوزی با سیم و دوشاخه است.

در زمان نصب وان جکوزی همراه با سیم کشی لازم است تا قطع کننده مدار مجزا تنها برای اتصال برق وان وجود داشته باشد. البته لازم است تا قطع کننده مدار مناسب برای وان جکوزی را تهیه کنید.

• تابلو برق

باید در تابلو برق اصلی منزل شما فضای خالی برای نصب قطع کننده مدار 220 ولت وجود داشته باشد. وظیفه قطع کننده مدار این است که بتواند افزایش تقاضای جریان برق برای وان جکوزی را پشتیبانی کند.

• پریز برق مجزا

بر اساس قوانین ملی ساختمان در مبحث سیم کشی برق، اتصال دو شاخه برق وان جکوزی باید به یک پریز جداگانه باشد.

بنابراین پریز برق مختص وان جکوزی را باید در فاصله 3 الی 3/5 متری از این وسیله و در ارتفاع مناسب از کف ساختمان که با رطوبت در تماس نباشد، در نظر بگیرید.

• کلید محافظ جان

یکی دیگر از تجیهیزات جانبی مهم در زمان سیم کشی برق وان جکوزی کلید محافظ جان مجزا است. این کلید در مواقع ضروری برق اصلی وان جکوزی را از منبع قطع می کند.

همچنین لازم است تا یک کلید قطع کن دستی برق نیز در کنار وان جکوزی نصب شود تا در واقعی که کلید محافظ جان دچار مشکل شد و برق را قطع نکرد، بتوان با از طریق آن کلید قطع کن دستی برق را قطع کرد.

• لوله برق

چنانچه قصد دارید وان جکوزی خانگی خود را در قسمتی خارج از فضای داخلی ساختمان نصب کنید، لازم است تا تجهیزات مورد نیاز برای سیم کشی برق را نیز فراهم کنید.

لوله برق یکی از مهمترین این تجهیزات است که معمولاً از لوله برق پی وی سی و یا فلزی برای این منظور استفاده می شود.

نوع و سایز سیم برق مورد نیاز برای سیم کشی وان جکوزی

در زمان سیم کشی برق وان جکوزی باید اندازه سیم مناسب را برای استفاده از کل جریان مورد نیاز این وسیله تعیین کنید.

استفاده از سیم برق در اندازه های کوچکتر نه تنها احتمال بروز آتش سوزی الکتریکی را در این وسیله افزایش می دهد، بلکه المنت های حرارتی و پمپ وان جکوزی شما را در معرض خطر آسیب دیدگی قرار می دهد.

به طور معمول هر چه مسیر سیم کشی طولانی تر باشد، به سیم با سایز بزرگتر نیاز داریم. با این حال نوع و سایز کابل قابل استفاده در سیم کشی برق جکوزی خانگی کابل برق مسی شماره 6 می باشد.

هر چند کابل مسی ارزان نیست، اما قناعت کردن در بکارگیری سیم برق باکیفیت می تواند باعث اتفاقت خطرناکی شود.

در صورتی که به هر دلیلی وان جکوزی ساختمان شما دچار مشکل شده است، مقاله نحوه تعمیر وان جکوزی را مطالعه کنید.

نقشه سیم کشی وان جکوزی

برای وان جکوزی 240 ولت 3 سیم و یا 4 سیم باید از محافظ جان استفاده شود. تصویر زیر نقشه سیم کشی وان جکوزی 3 سیم و 4 سیم را در کنار هم نشان داده است.

شما می توانید طریقه سیم کشی وان جکوزی خود را از طریق تصویر زیر مشاهده و انتخاب کنید:

ظرفیت مدار قطع شکن در تابلو برق مربوط به وان جکوزی وابسته به مقدار جریان برق مورد نیاز برای این وسیله است.

شما می توانید تمامی این اطلاعات را از قسمت راهنمای مصرف کننده پیدا کنید و یا مجری برق کار مقدار جریان مصرفی وان جکوزی را برای شما محاسبه می کند.

اما در هر صورت یک قانون کلی در این زمینه وجود دارد، به این شکل که میزان بار جعبه قطع کن باید بیشتر یا برابر با قطع کننده مدار در تابلو برق خانه باشد.

مجری برق کار می توانند به راحتی تشخیص دهد که آیا تابلو برق ساختمان شما می تواند یک مدار 240 ولتی جدید را تحمل کند یا خیر.

توجه داشته باشید که بیشترین خطاها در زمان سیم کشی وان جکوزی زمانی رخ می دهد که دستگاه از نوع 4 سیم باشد.

در حالی که باید سیم سفید ارت به صورت مستقیم به جعبه کنترل وان جکوزی و سپس به سیم نول ورودی به کلید محافظ جان دستگاه متصل شود.

همانطور که در نقشه سیم کشی 4 سیم فوق می بینید، نباید سیم ارت را به پایه اتصال به زمین زیر پانل دستگاه وصل کنید، در غیر این صورت کلید محافظ جان عمل کرده و برق ورودی به وان جکوزی به اشتباه قطع می شود.

نحوه سیم کشی وان جکوزی

همانطور که گفتیم لازم است تا پیش از نصب و راه اندازی وان جکوزی راهنمای مصرف کننده دستگاه مطالعه شود.

نمونه ای که ما در این قسمت به منظور آشنایی شما با نحوه سیم کشی وان جکوزی را داریم، یک عدد وان جکوزی با ولتاژ 240 ولت یا 50 آمپر و به صورت 4 سیم می باشد.

اکثر وان جکوزی های امروزی دقیقاً با همین مشخصاتی هستند که ما در قسمت فوق گفته ایم، یعنی اکثراً 4 سیمه بوده و آمپرمصرفی آن ها 50 آمپر است.

در این صورت سیم های برق مورد نیاز برای راه اندازی این مدل از جکوزی شامل 2 عدد سیم فاز، یک عدد سیم نول و یک عدد سیم ارت می باشد.

دو عدد سیم فاز مشکی و قرمز برق 240 ولت تولید می کنند. اما اگر یک سیم فاز با یک سیم نول اتصال داده شده برق 120 ولت ایجاد می شود.

سیم ارت در سیستم سیم کشی وان جکوزی هیچ جریان برقی را از خود عبور نمی کند، تا زمانی که اتصال کوتاه در سیستم ایجاد شده و در این حالت قطع کننده مدار وارد عمل می شود.

توجه داشته باشید که بسیاری از وان جکوزی های قدیمی 240 ولتی و برخی از وان جکوزی های جدید دارای سه عدد سیم هستند.

در هر صورت چه سیستم برق کشی وان جکوزی شما سه سیم و چه چهار سیم باشد، نصب کلید محافظ جان در مسیر سیم کشی ضروریست.

مرحله اول: برق را از منبع قطع کنید.

قبل از هر اقدامی برای نصب و راه اندازی وان جکوزی باید جریان برق را قطع کنید، سپس قطع کننده مدار را در محل تابلو برق نصب کنید. وجود تابلو برق از هر گونه اتصالات برق پیشگیری خواهد کرد.

مرحله دوم: زمین را برای خواباندن لوله برق کنده کاری کنید.

همانطور که گفتیم، اگر قرار باشد وان جکوزی در خارج از ساختمان نصب شود، لازم است تا به منظور حفاظت هر چه بیشتر از سیم های برق دستگاه آن ها را به صورت توکار در دل زمین قرار دهیم.

مشاهده فیلم نحوه سیم کشی برق ساختمان به روش توکار می تواند اطلاعات مفیدی در خصوص خواباندن لوله ها در اختیار شما قرار دهد.

بهترین جنس لوله ای که می توانید برای این منظور استفاده کنید، لوله پی وی سی است، چون علاوه بر داشتن مزیت سهولت در نصب قیمت خرید مناسبی هم دارد.

هر چه سایز لوله پی وی سی برق بیشتر باشد، کار شما برای عبور دادن سیم ها از داخل آن به راحتی انجام می شود.

در قسمت هایی که مجبوریم لوله برق را تغییر جهت دهیم، لازم است تا از زانویی 45 درجه استفاده کنیم. محل عبور لوله برق از روی دیوار تا محل نصب جعبه برق شیار بزند.

سپس مسیر عبور لوله از محل جعبه برق تا نقطه قرارگیری وان جکوزی باید کَنده شود تا لوله در داخل زمین و به شکل توکار قرار بگیرد.

طول مسیر سیم کشی را اندازه گرفته و لوله برق را به مقدار مورد نیاز برش بزنید. هر زمان قسمت کوتاه کردن لوله پی وی سی برق را داشتید، فقط از اره لوله بر استفاده شود.

دقت کنید که تمام قسمت هایی که قرار است لوله برق ها به یکدیگر و به زانویی متصل شوند، باید با چسب لوله به خوبی پوشانده شود تا اتصالات محکم باشند.

برای این منظور ابتدا قسمت برش خورده لوله برق را با کمک سمباده نرم و یا نوک چاقو یک دست کنید و پس از خشک و تمیز کردن آن از چسب لوله استفاده نمایید.

مرحله سوم: سیم های برق جکوزی را از داخل لوله عبور دهید.

در این مرحله لازم است تا سیم های برق مورد نیاز برای وان جکوزی را از داخل لوله برق عبور دهیم. برای این منظور می توان با هدف سهولت بیشتر سیم های برق را قبل از دفن کردن لوله از داخل آن عبور داد.

اما یک وسیله بسیار مهم که می تواند در این مرحله به شما کمک کند، فنر سیم کشی است. با استفاده از فنر سیم کشی عبور دادن سیم های برق وان جکوزی از داخل لوله اصلاً کار دشواری نیست. فقط کافیست جزئیات کار را رعایت کنید.

بهتر است برای حرکت راحت تر سیم ها از داخل لوله چند سانتی متر از نوک فنر را به گریس آغشته کنید. در این صورت حرکت فنر در محل اتصالات و قسمت هایی که لوله برق خم شده است، به سهولت انجام می شود.

پس برای شروع کار سیم کشی ابتدا فنر را از داخل لوله برق خالی عبور می دهیم، مراقب باشید که فنر در داخل لوله فشرده نشود، در غیر این صورت گیر می کند.

وقتی فنر به طول کامل در لوله برق قرار گرفت، سیم های برق را انتهای فنر با چسب اتصال می دهیم و از طرف دیگر فنر را می کشیم.

توجه داشته باشید که سیم ها را به صورت صاف و یکدست در داخل لوله وارد کرده و باز هم آن ها فشرده نکنید. حتی می توانید به سیم های برق هم کمی گریس بزنید تا زودتر از داخل لوله عبور کنند.

سپس باید نفر دوم نوک دیگر فنر را از سمت دیگر لوله به آرامی بکشد تا سیم ها جمع نشده و گیر نکنند.

در این قسمت یک ترفند ساده برای عبور دادن سیم های از داخل لوله به شما آموزش می دهیم که با توجه به آن حجم زیادی از سیم را به داخل لوله وارد نکرده و باعث گیر کردن سیم ها نشوید:

1. فنر سیم کشی را از داخل لوله برق خالی عبور دهید، به قدری که نوک آن از طرف دیگر لوله مشاهده شود.
2. سپس حدود 10 الی 15 سانت از نوک سیم های برق را لخت کنید.
3. با این کار حدود 1/3 رشته های مسی از هر سیم جدا شده و خارج می شوند تا حجم کمتری از سیم ها ایجاد شده و به راحتی در نوک قلاب فنر سیم کشی جا شوند.
4. نوک سیم های لخت شده به راحتی با انبر به هم پیچانده می شوند.
5. اکنون نوار مسی سیم برق از طریق قلاب حلقه شده و از وسط روی خود خم می شود.
6. در نهایت سیم های برق به سبک دوتایی و با استفاده از چسب برق به هم پیچیده شده است. حال از بالای قلاب شروع کنید و چند سانتی متر از سیم های به هم پیچیده شده را داخل لوله برق قرار دهید.
7. اگر این روند را به درستی انجام دهید، یک دسته سیم برق متقارن و منظم خواهید داشت، بدون اینکه در داخل لوله برق در هم تابیده شده و گره بخورند و لوله را مسدود کنند.

شما می توانید عبور دادن سیم های برق را از هر طرف لوله برق که مایلید انجام دهید. اما اگر سیم کشی را از قسمتی از لوله که به زانویی نزدکتر است انجام دهید، احتمال گیر کردن سیم ها کمتر می شود.

هر چه فضای کاری شما بازتر باشد، یعنی جای بیشتری برای قرار دادن لوله ها به صورت طولی خواهید داشت و در نتیجه از بهم تابیده شدن سیم های برق جلوگیری می شود.

پس از اینکه سیم های برق وان جکوزی همگی از داخل لوله عبور داده شدند، می توان چسب برق اتصال دهنده سیم برق به فنر سیم کشی را جدا نمود.

مرحله چهارم: سیم های برق جکوزی را اتصال دهید.

زمانی که سیم کشی تمام شد، باید سیم های برق وان جکوزی را به ترمینال ها اتصال دهید. دقت کنید که اتصالات باید حتماً محکم باشند.

در غیر این صورت احتمال داغ کردن سیم ها، از بین رفتن عایق آن ها و حتی بروز قطعی در مدار برق دستگاه وجود دارد.

بنابراین لازم است تا از پیچ گوشتی برای سفت کردن پیچ های سیم به ترمینال ها استفاده کنید. در صورتی که پیچ گوشتی در اختیار ندارید، راهنمای خرید بهترین پیچ گوشتی دوسو و چهارسو دستی را مطالعه کنید.

برای سیم کشی برق وان جکوزی به ترتیب زیر اقدام کنید:

• سیم های برق قرمز و مشکی را به قطع کننده مدار وصل کنید.
• سیم نول سفید رنگ و سیم ارت سبز رنگ را به میله خنثی درون پانل سرویس وصل کنید. (هیچ وسیله دیگری را به مدار جکوزی وصل نکنید.)
• سیم مشکی را به پایه 1 و سیم قرمز را به پایه 2 در کلید محافظ جان اتصال دهید.
• سیم سفید نول را به پایه نول در کلید محافظ جان وصل کرده و سپس سیم ارت سبز را به پایه ارت در کلید جان اتصال دهید.
• برای وان جکوزی مجهز به سیستم کنترل 240 ولت لازم است تا از طریق لوله برق به سمت سیستم کنترل وان جکوزی سیم سیاه را از پایه L1 و کابل قرمز را از پایه L2 کلید محافظ جان گرفته و آن ها را به همراه سیم ارت سبز رنگ به میله ارت متصل کنید

چنانچه وان جکوزی شما مجهز به سیستم کنترل 120 ولت باشد، شما باید سیم سفید نول دیگری را به پایه نول در جعبه قطع کننده مدار متصل کنید.

همچنین شما باید این سیم نول اضافی را به همراه سیم های برق قرمز و سیاه بارگیری به سیستم کنترل وان جکوزی منتقل کنید.

در صورتی که سیم کشی وان جکوزی در این مرحله به درستی انجام نشود، در مواقعی که جریان برق به 120 ولت می رسد، همین سیم اضافی نول می تواند باعث عمل کردن کلید محاظ جان شود و برق دستگاه را قطع کند.

مرحله پنجم: سیم کشی دستگاه را دوباره چک کنید.

برای اطمینان از اتصال صحیح کابل های برق مسی در وان جکوزی لازم است تا یک بار دیگر اتصال سیم های برق را چک کنید و در این خصوص حتماً قوانین درج شده در مبحث 13 ساختمان سازی را مد نظر داشته باشید.

کارهایی که نباید در زمان سیم کشی وان جکوزی انجام دهید:

• فراموش نکنید که قبل از نصب وان جکوزی دفترچه راهنمای مصرف کننده را مطالعه کنید.
• هرگز وان جکوزی را تحت خطوط برق سربار نصب نکنید.
• سیم های برق وان جکوزی را در زیر وان جکوزی دفن نکنید.
• وان جکوزی 4 سیم را به مدار برق 3 سیم اتصال ندهید، چون خطرناک و غیر قانونی است.
• از سیم برق کوچک تر از حد مورد نیاز استفاده نکنید.
• از بکارگیری سیم های برق آلومینیومی اجتناب کنید.
• هرگز چراغ روشنایی را در فاصله کمتر از 3 متری از وان جکوزی نصب نکنید.
• تحت هیچ شرایطی تا پیش از اطمینان از صحت سیم کشی دستگاه وان جکوزی را مورد استفاده قرار ندهید.

منابع انگلیسی:

منبع1 منبع2